Παρασκευή 26 Απριλίου 2013

Ρίχαρντ Βάγκνερ: 200 χρόνια από τη γέννηση ενός φιλέλληνα


Αν και το δεχόμαστε ως αυτονόητο, προκαλεί εν τούτοις κάποια μελαγχολία το γεγονός ότι οι περισσότεροι απ’ αυτούς που ονομάστηκαν φιλέλληνες αγάπησαν αυτή τη χώρα μέσα απ’ το θαυμασμό τους για την πνευματική κληρονομιά της αρχαιότητάς της και μόνο. Τόσο που μια αντίστροφη πορεία μύησης στο ελληνικό ιδεώδες να μοιάζει εξωπραγματική. Δηλαδή, μας είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς θα ήταν δυνατό, κατά τους νεότερους χρόνους, κάποιος να ανακαλύψει και ν’ αγαπήσει τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό μέσα απ’ την αγάπη του για τη σύγχρονή του Ελλάδα!

Μια από τις φωτεινές εξαιρέσεις υπήρξε, ασφαλώς, ο Λόρδος Βύρων (1788-1824), που η αγάπη του για την Ελλάδα της εποχής του τον οδήγησε ως την αυτοθυσία. Λιγότερο γνωστή είναι η περίπτωση του μεγάλου γερμανού μουσικοσυνθέτη, ποιητή και φιλόσοφου Ρίχαρντ Βάγκνερ (Richard Wagner) που φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη γέννησή του...

Διαβάστε τη συνέχεια...

Κυριακή 21 Απριλίου 2013

Φιλοσοφώντας περί έρωτος...

Ένα γράμμα με ταπεινή όψη έμενε αζήτητο για βδομάδες ολόκληρες πάνω στον πάγκο του θυρωρείου. Μέρα με τη μέρα θαβόταν όλο και πιο πολύ κάτω από μια στοίβα φρέσκων επιστολών, μέχρι που κάποια στιγμή κρύφτηκε ολότελα. Ώσπου χθες το ξανάδα στην κορυφή. Ήταν φανερό πως κάποιος το είχε ανοίξει. Νικημένος από την περιέργεια, μα και με ήσυχη τη συνείδηση πως μια παραβιασμένη πόρτα δεν παραβιάζεται ξανά, έβγαλα το ριγέ χαρτί από το φάκελο…

Απευθυνόταν σε μια νέα γυναίκα που έμενε στο ισόγειο. Είχε φύγει ξαφνικά πριν καιρό (λέγαν πως δεν είχε να πληρώσει το νοίκι). Φαίνεται, το γράμμα δεν την πρόλαβε. Ξεκίνησα να το διαβάζω, ρίχνοντας κλεφτές ματιές στην είσοδο της πολυκατοικίας…

«Λένα μου,

Πέρασαν μόνο λίγες ώρες από τον αποχωρισμό μας, κι άρχισαν κιόλας να μου λείπουν όλα αυτά τα θεϊκά που άγγιξα, όλα τα μεθυστικά που γεύτηκα, ακόμα κι εκείνα που δεν πρόλαβα να γευτώ… Θυμήθηκα όμως και την έκφραση απογοήτευσης –ίσως και πανικού– στο πρόσωπό σου όταν αρχίσαμε ν’ απαριθμούμε με γενναιότητα και ρεαλισμό τις προοπτικές της ζωής. Τις αναμενόμενες εκβάσεις που θα μπορούσαν να μας αναγκάσουν να βιώσουμε το μεγάλο πόνο να μη μπορούμε πια, όσο πολύ κι αν το θέλουμε, να ζούμε αυτές τις μοναδικές στιγμές απόδρασης από τη Γη…

Ξάφνου, βρήκα λίγη παρηγοριά στα λόγια ενός φιλοσόφου:

«Έρωτας είναι η τέχνη να φεύγεις»

Τι σημαίνει αυτό; Πως η διάρκεια είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της ερωτικής σχέσης, την εκφυλίζει σιγά-σιγά και την ανάγει σε ρουτίνα. Κάτι σαν την παρακμή των συζυγικών σχέσεων! Όπως λέει ο ίδιος αυτός φιλόσοφος, πρέπει να φεύγουμε όσο ακόμα η φυγή αυτή μας πονάει, όσο η σχέση είναι τόσο ζωντανή ώστε να υποφέρουμε απ’ την απώλειά της…

Ίσως και να ‘χει δίκιο! Ίσως η ίδια η ζωή, τελικά, να προνοήσει ώστε όλα αυτά τα υπέροχα που βιώνουμε να έχουν κατάλληλη ημερομηνία λήξης, προλαβαίνοντας τη φθορά και την παρακμή των συναισθημάτων μας. Και μετά, καθαροί κι εξαγνισμένοι πια, θα μπορούμε ν’ αποδυθούμε στην αναζήτηση νέων απογειωτικών εμπειριών, που κι αυτές με τη σειρά τους θα υπόκεινται στον ίδιο κανόνα του πεπερασμένου!

Σε τρόμαξα, καλή μου; Απλά σε πειράζω! Ποτέ δεν υιοθέτησα τέτοιες ιδέες που δίνουν φιλοσοφικό άλλοθι σε καιροσκόπους εραστές της μιας βδομάδας. Γιατί πιστεύω πως ό,τι αγαπάμε πραγματικά δεν το πετάμε σαν αναλώσιμο απαγγέλλοντάς του δήθεν σπαραξικάρδιους στίχους περί αναγκαιότητας του χωρισμού! Προσπαθούμε να το κρατήσουμε κοντά μας όσο περισσότερο γίνεται, έστω κι αν οι συνθήκες είναι αντίξοες, όσο ανέμπνευστη κι αν είναι η πραγματικότητα που μας περιβάλλει…

Όσο για τον κατά τα άλλα ιδιοφυή και χαρισματικό φιλόσοφο, δεν ανήκω στο φιλοσοφικό του ρεύμα, πράγμα που μάλλον γνωρίζεις καλά!

Να θυμάσαι πάντα πως μου είναι αδύνατο να σκεφτώ τη ζωή μου χωρίς εσένα!»

Ίσα που πρόλαβα να ξαναβάλω το ριγέ χαρτί μέσα στο φάκελο, πάνω στη στιγμή που άνοιγε η πόρτα της εισόδου…

Δεν μου πήρε πολύ ν’ ανακαλύψω την ταυτότητα του φιλοσόφου στον οποίο αναφερόταν ο άγνωστος επιστολογράφος. Πράγματι, «έρωτας είναι η τέχνη του να φεύγεις» γράφει στη σελίδα 170 του τελευταίου του βιβλίου, λίγο πριν φύγει κι αυτός προδίδοντας την ερωτική του σχέση με τη ζωή, σε αναζήτηση υπαρξιακής λύτρωσης μέσω της αθανασίας. Την οποία συνάντησε, λένε, κάπου στην κορυφή του Ταΰγετου…

* Ο Κώστας Παπαχρήστου διδάσκει και (κυρίως) διδάσκεται..

Aixmi.gr

Πέμπτη 18 Απριλίου 2013

Ο Άνθρωπος του Τραίνου (απόσπασμα)

- Αυτός ο άνθρωπος είναι ένα όνειρο, ένα φάντασμα!

- Αυτό είναι το χειρότερο! Έναν πραγματικό άνθρωπο τον πολεμάς. Έχει αδυναμίες, κακές πλευρές... Ένα όνειρο όμως; Ένα φάντασμα πώς θα μπορέσεις να το πολεμήσεις; Ένα όνειρο είναι πιο ζωντανό απ' την ίδια τη ζωή!

"Ο Άνθρωπος του Τραίνου" (1958)

Αφιερώνεται στο βουβό πόνο όσων δεν μπόρεσαν να αναμετρηθούν με όνειρα και φαντάσματα δίχως να νιώσουν την ταπείνωση της ήττας...