Σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης έθεσα πρόσφατα το εμφανώς ρητορικό ερώτημα, "ποιος είναι ο πιο βλαμμένος λαός του κόσμου". Για να εισπράξω από μαθητή μου την προτροπή - νουθεσία να μην επιτρέπω στον "θυμό μου" να καταργεί την ευθεία κρίση μου! Αυτή είναι μία συμβουλή που συνήθως δίνω εγώ στους μαθητές μου, αλλά τούτο θα το προσπεράσω...
Πριν απ' όλα, κάποιες γλωσσικές κι εννοιολογικές επισημάνσεις. Το "βλαμμένος", εκδημοτικισμός τού "βεβλαμμένος", είναι παθητική μετοχή τού "βλάπτω". Σημαίνει κάτι ή κάποιον που έχει υποστεί βλάβη. Η βλάβη δεν είναι εγγενής ιδιότητα αλλά αποτέλεσμα κάποιας μεταβολής που υποβιβάζει την ποιότητα ενός αντικειμένου. Για παράδειγμα, μιλούμε για βλάβη στην υγεία ή την υπόληψη ενός ανθρώπου, στη λειτουργία ενός μηχανήματος, στην οικονομία μιας χώρας, κλπ. Έτσι, η διαπίστωση μίας βλάβης προϋποθέτει σύγκριση ανάμεσα σε προγενέστερες και τρέχουσες καταστάσεις.
Είναι ιστορικά παραδεκτό ότι οι Έλληνες πρώτοι εισήγαγαν δύο πολύ σημαντικά μεγέθη στο αξιακό σύστημα της ανθρωπότητας: την λογική και το μέτρο (και τα δύο πιστώνονται στον Αριστοτέλη, αν και ο Σωκράτης είχε ήδη βάλει τις βάσεις).
Λογική σημαίνει ορθή διαχείριση και αξιολόγηση της πληροφορίας, των δεδομένων, δηλαδή, που καταγράφονται μέσω της παρατήρησης. Από κει και πέρα, το μέτρο θέτει τα αναγκαία όρια στην έμπρακτη ανταπόκριση του έλλογου όντος στην πληροφορία που φτάνει σε αυτό.
Για παράδειγμα, την ώρα του διαγωνίσματος ένας φοιτητής μου σκύβει αναζητώντας κάτι κάτω από το θρανίο του. Χωρίς να χάσω χρόνο, του μηδενίζω το γραπτό κατηγορώντας τον για αντιγραφή, τον στέλνω έξω από την αίθουσα και ζητώ την αποβολή του από τη σχολή. Αργότερα αποδεικνύεται ότι ο σπουδαστής είχε απλά σκύψει να πάρει ένα χαρτομάντιλο γιατί άνοιξε η μύτη του! Εδώ έχουμε παραβίαση τόσο της λογικής όσο και του μέτρου. Αφενός, δεν επεξεργάστηκα επαρκώς ένα φαινόμενο για το οποίο είχα μόνο μερική αντίληψη. Αφετέρου, επέδειξα υπερβάλλοντα ζήλο αντιδρώντας σε αυτό που (έστω) νόμισα ότι προσέλαβα...
Πάμε τώρα στο ζητούμενο:
Η Ελλάδα πέρασε πρόσφατα δύο μείζονες εθνικές κρίσεις που απείλησαν την ύπαρξή της: μία οικονομική και, αμέσως μετά, μία υγειονομική (η οποία συνεχίζεται, με αβέβαιο το τέλος της). Τα γεγονότα είναι γνωστά και δεν θα τα επαναλάβω εδώ. Θέτω, τώρα, στον αναγνώστη το εξής ερώτημα:
Η αξιολόγηση από την πλειοψηφία του ελληνικού λαού των δεδομένων που αφορούσαν ή αφορούν, ανάλογα, τις δύο κρίσεις, καθώς και οι συνακόλουθες αντιδράσεις του λαού στα δεδομένα αυτά, ήταν και είναι σύμφωνες με το πνεύμα της λογικής και του μέτρου που δίδαξαν οι σοφοί αυτού του τόπου στους πολίτες του κόσμου;
Αν η απάντηση στο ερώτημα είναι καταφατική, τότε αποδέχομαι ταπεινά τον χαρακτηρισμό του ανθρώπου που βάζει τον προσωπικό του "θυμό" πάνω από την ορθή κρίση (όπως παρατήρησε ο μαθητής μου) και το αίσθημα δικαιοσύνης (όπως μου επεσήμανε διαδικτυακή φίλη).
Με άλλα λόγια, η επίδικη ιδιότητα του "βεβλαμμένου" δεν αφορά, εν τέλει, το - σε ιστορική κλίμακα - επίπεδο ωριμότητας ενός λαού, αλλά την αντιληπτική ικανότητα ενός δασκάλου! Καιρός ίσως να σιωπήσουμε...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου