Είπαν για την Ελένη...

Η τρομερή αλήθεια πίσω από μια φημισμένη κινηματογραφική σκηνή!

Πολλοί αναγνώστες θα γνωρίζουν, ίσως, την κορυφαία δημιουργία του σκηνοθέτη Alan J. Pakula, Sophie’s Choice (1982) με την Meryl Streep (πήρε Όσκαρ ερμηνείας) και τον Kevin Kline (θα ‘πρεπε να είχε κι αυτός βραβευτεί!). Η ταινία κορυφώνεται στη φημισμένη «σκηνή της επιλογής» που λαμβάνει χώρα, υποτίθεται, στο Άουσβιτς κατά τη διάρκεια «υποδοχής» Πολωνών κρατουμένων.

Στη σκηνή αυτή, η Meryl Streep κρατά στην αγκαλιά της μια μικρούλα ηθοποιό που υποδύεται την κόρη τής Sophie, του χαρακτήρα που ενσάρκωνε η Streep. Η έκφραση τρόμου στο πρόσωπο της μικρής, και τα σπαραχτικά ουρλιαχτά της στο τέλος της σκηνής, μοιάζουν τόσο αληθινά που προκαλούν ανατριχίλα στον θεατή!



Το όνομα της μικρούλας αυτής ηθοποιού λίγοι το θυμούνται σήμερα: Jennifer Lawn. Εντυπωσιασμένος από την εξαιρετικά ρεαλιστική ερμηνεία της στη σκηνή αυτή, ξεκίνησα μια μικρή έρευνα για ν’ ανακαλύψω τα μετέπειτα κινηματογραφικά βήματα αυτού του σπουδαίου ταλέντου. Παντού σκοτάδι! Ακόμα και στο κορυφαίο site βάσης δεδομένων για τον κινηματογράφο, το IMDb, οι πληροφορίες ήταν ελάχιστες: Το μόνο που ανέφεραν ήταν ότι το “Sophie’s Choice” ήταν το μοναδικό έργο στο οποίο συμμετείχε η Jennifer, καθώς και ότι σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Tulane (στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ).

Αποφάσισα, τότε, να μοιραστώ το αίνιγμα με τους αναγνώστες του IMDb, ελπίζοντας πως κάποιος θα γνώριζε κάτι σχετικό με την υπόθεση. Δημοσίευσα, λοιπόν, ένα μίνι σχόλιο για την ταινία, με τίτλο: “What Ever Happened to Baby Jennifer (Lawn)?” (ο τίτλος παραπέμπει, λογοπαικτικά, στη γνωστή ταινία “What Ever Happened to Baby Jane?”, με την Bette Davis).

Από δύο αμερικανίδες αναγνώστριες που είχαν γνωρίσει προσωπικά την Jennifer Lawn έμαθα, τελικά, την τρομερή αλήθεια! Η μικρούλα Jennifer δεν είχε κατανοήσει ότι έπρεπε απλά να υποκριθεί στη σκηνή αυτή: Πίστεψε πως ό,τι συνέβαινε ήταν αληθινό, κι έτσι αληθινός ήταν κι ο τρόμος που ζωγραφιζόταν στο παιδικό προσωπάκι της! Κατάλαβα τότε αμέσως γιατί η Meryl Streep είπε κάποτε σε μια συνέντευξή της πως η «σκηνή της επιλογής» ήταν η πιο τρομακτική εμπειρία στην καριέρα της. Μια σκηνή που γυρίστηκε μόνο μία φορά!

Τελικά, τι απέγινε εκείνη η μικρούλα; Έφτασα στην απάντηση πριν καν μου την επιβεβαιώσουν οι αμερικανίδες αναγνώστριες του IMDb: Μετά από εξαιρετικές επιστημονικές σπουδές, σήμερα κάνει σπουδαία καριέρα ως υψηλόβαθμο στέλεχος (αντιπρόεδρος, αν δεν κάνω λάθος) μιας από τις κορυφαίες ασφαλιστικές εταιρείες των ΗΠΑ. Και, όσο για κινηματογράφο, «μην του μιλάτε του παιδιού», όπως λέει κι ένα τραγούδι των Παπαδόπουλου-Πλέσσα!

Aixmi.gr

Αντίο Φίλε...

Αυτό το σημείωμα μοιάζει προσωπικό. Ως ένα σημείο, ίσως και να ‘ναι... Ίσως όμως και ν’ αφορά εξίσου όλους όσους λαχαίνει να το διαβάζουν. Γιατί κοινό είναι, τελικά, το πεπρωμένο μας, μιας και βρεθήκαμε στην ίδια γωνιά του Σύμπαντος, πάνω στον ίδιο αυτό ασήμαντο σφαιρικό βράχο που αδιάκοπα μας παρασέρνει να στροβιλιζόμαστε μέσα στην κοσμική τροχιά του...

Ο Φίλος – ας τον ονομάσουμε έτσι – ήταν Δάσκαλος. Κι ήταν ευλογημένος με το ευγενέστερο των δώρων: την αγάπη και την εκτίμηση των μαθητών του!

Κι ήταν πατέρας ο Φίλος. Και οι θεοί του δώρισαν ένα παιδί που ανταποκρίθηκε σε όλα του τα οράματα, που εκπλήρωσε κάθε του προσδοκία – ίσως και με το παραπάνω!

Ήταν από τους λίγους πραγματικά κι απόλυτα αγαπημένους της κοινωνίας. Ο ορισμός του καλού παιδιού, του ανθρώπου που θεωρείται απ’ όλους σαν ιδανικός φίλος, πατέρας, σύντροφος, συνάδελφος, συνάνθρωπος...

Κι όμως... Ο Φίλος δεν υπήρξε ευτυχισμένος! Δε χάρηκε ποτέ τα δώρα της ζωής, κι αφέθηκε να τον καταναλώνει το μαράζι για όσα έχασε ή όσα δε μπόρεσε ν’ αποχτήσει. Σπάνια ένιωθε τη δύναμη – ή εύρισκε το νόημα – να πει στη ζωή ένα απλό «ευχαριστώ»...

Είχε μες στην ψυχή θυμό, πολύ θυμό, ο Φίλος. Ένα θυμό που σαν δηλητήριο κυλούσε στις φλέβες του! Μ’ αυτόν ξυπνούσε το πρωί, αυτός τον συντρόφευε τη μέρα (λες και φοβόταν μην τον χάσει!), αυτός ήταν που του ‘λεγε τα βράδια «καληνύχτα». Ένα αίσθημα σαρκοβόρο που του κατέτρωγε τα σωθικά, από λίγο κάθε μέρα... Κι έσβησε μόνο σαν δεν είχε πια τίποτα να φάει!

Γιατί ο θυμός είναι σαν το οξύ: πρώτα διαβρώνει το ίδιο το δοχείο που τον κουβαλάει! Έναν οργανισμό που, μέσα σ’ όλα τ’ άλλα, τον αποδυνάμωνε η αδιαφορία για την υγιεινή ζωή και τον δηλητηρίαζαν μεθοδικά και ύπουλα τα υποπροϊόντα δεκάδων χιλιάδων τσιγάρων που αλληλοδιαδέχονταν το ένα το άλλο χωρίς σταματημό, σε μια ατέλειωτη σκυταλοδρομία θανάτου...

Κι ύστερα ήρθε η αρρώστια... Κι ήταν πολύ αργά πια να φιλοσοφήσει κανείς τη ζωή, ν’ αναθεωρήσει τις προτεραιότητές της, να κοιτάξει πίσω και να επανεκτιμήσει τις ευκαιρίες και τα δώρα της που προσπέρασε θολωμένος απ’ το θυμό που εναλλασσόταν μ’ ένα εξίσου αυτοκαταστροφικό αίσθημα αυτο-οίκτου...

Ο Φίλος έφυγε πριν λίγες μέρες... Ίσα που πρόλαβε να γαληνέψει την ψυχή του διαπιστώνοντας πως αυτοί που τον φρόντισαν και τον έκλαψαν περισσότερο και με τη μεγαλύτερη ανιδιοτέλεια, ως την τελευταία στιγμή, ήταν εκείνοι που είχε πιστέψει για χειρότερους εχθρούς! Εγώ δεν πρόλαβα να του μιλήσω... Πιστεύω όμως πως, εκεί που βρίσκεται, απαλλαγμένος πια απ’ τις προκαταλήψεις που εμφυτεύει η γήινη φύση στη συνείδηση, θα γνωρίζει ήδη...

«Και τι με νοιάζει η ιστορία κάποιου άγνωστου Φίλου;», ακούω ήδη την ενοχλημένη φωνή του αναγνώστη. Όμως ο Φίλος, φίλοι μου, δεν αντιπροσωπεύει πια μια ατομικότητα, ένα ονοματεπώνυμο: Με τη μεταστοιχείωσή του έγινε «εγώ», έγινε «εσύ», έγινε «όλοι μας»! Μέρος της Ψυχής του Σύμπαντος που θα μας καλέσει να ενωθούμε μαζί της κάποια μέρα. Κι αυτός είναι ο μόνος δρόμος που θα μπορούσε, ίσως, να οδηγήσει στην Αθανασία...

Αντίο Φίλε! Σου στέλνω ένα κακότεχνο «οιονεί ποίημα» να σε συντροφεύει στο ταξίδι. Γιατί, είναι το μόνο που έχω...

Υπέρβαση του Εγώ

Αυτός ο στυλογράφος ο ακριβός
ήταν δικός μου:
κοίτα στο πλάι το μονόγραμμα!

Αυτό το σπίτι το ψηλό
σε μένα ανήκε:
μες στο συρτάρι είναι τα συμβόλαια!

Αυτό το ποίημα το εξαίσιο
εγώ το έγραψα:
πρόσεξε τ’ όνομά μου στο εξώφυλλο!

Αυτό το πλήθος το τεράστιο
για μένα ζητωκραύγαζε:
σώπα και άκουσε στο δίσκο τα συνθήματα!

Αυτή τη δωρεά τη γενναιόδωρη
εγώ την είχα κάνει:
για δες στην πινακίδα τα χρυσά τα γράμματα!

Αυτοί που κλαιν με σπαραγμό
για μένα κλαίνε:
διάβασε τ’ όνομά μου χαραγμένο στο σταυρό!

... Όμως «εγώ» δεν είμαι πια Εγώ:
Είμαι «εσύ», είμαι «εμείς»,
είμ’ ό,τι πέρασε και ό,τι θάρθει,
το χθες μαζί και τ’ αύριο,
το εδώ και το εκεί αγκαλιασμένα στο παντού,
ψυχή του Σύμπαντος και όλων των Συμπάντων!
Τώρα πια λεύτερος,
καμία αιτιότητα κρυφή να μη με σκιάζει...

(Ντίνος Πυργιώτης, ΜΕΤΑ ΤΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ...)

Μάνος Χατζιδάκις: Ερωτικό

Ένα mail που ήρθε ξαφνικά μες στη νύχτα από κάπου μακριά, μου θύμισε πως ο κορυφαίος -κατά την άποψή μου- Έλληνας μουσικοσυνθέτης, Μάνος Χατζιδάκις, άφησε πίσω του και κάποια πολύ αξιόλογα δείγματα ποιητικής γραφής (ορισμένα εκ των οποίων μελοποίησε ο ίδιος). Δείτε μια μικρή συλλογή ποιημάτων του την οποία κατάφερα να εντοπίσω...

Ερωτικό

Κι αν γεννηθείς κάποια στιγμή
Μιαν άλλη που δε θα υπάρχω
Μη φοβηθείς
Και θα με βρεις είτε σαν άστρο
Όταν μονάχος περπατάς στην παγωμένη νύχτα
Είτε στο βλέμμα ενός παιδιού που θα σε προσπεράσει
Είτε στη φλόγα ενός κεριού που θα κρατάς
Διαβαίνοντας το σκοτεινό το δάσος

Γιατί ψηλά στον ουρανό που κατοικούνε τ' άστρα
Μαζεύοντ' όλοι οι ποιητές
Και οι εραστές καπνίζουν σιωπηλοί πράσινα φύλλα
Μασάν χρυσόσκονη πηδάνε τα ποτάμια
Και περιμένουν
Να λιγωθούν οι αστερισμοί και να λιγοθυμήσουν
Να πέσουν μες στον ύπνο σου
Να γίνουν αναστεναγμός στην άκρη των χειλιών σου
Να σε ξυπνήσουν και να δεις απ' το παράθυρό σου
Το πρόσωπό μου φωτεινό
Να σχηματίζει αστερισμό
Να σου χαμογελάει
Και να σου ψιθυρίζει
Καλή νύχτα

Η Κυρία με το Σκυλάκι (απόσπασμα)

...Τους φαινόταν ότι η ίδια η μοίρα τους προόριζε τον έναν για τον άλλο και τους ήταν ακατανόητο που και οι δυο τους ήταν παντρεμένοι. Σαν να ήταν δυο αποδημητικά πουλιά, αρσενικό και θηλυκό, τα οποία έπιασαν και τα υποχρέωσαν να ζουν σε διαφορετικά κλουβιά. Συγχωρήθηκαν μεταξύ τους γι' αυτό για το οποίο ντρέπονταν στο παρελθόν τους, συγχωρούσαν όλα του παρόντος κι αισθάνονταν ότι είναι η αγάπη τους εκείνη που τους άλλαξε και τους δυο.

Πρώτα, όταν ήταν θλιμμένος, καθησύχαζε τον εαυτό του με κάθε είδους συλλογισμούς που του 'ρχονταν στο μυαλό, τώρα όμως δεν χρειαζόταν τους συλλογισμούς, αισθανόταν βαθιά συμπόνια, ήθελε να είναι ειλικρινής, τρυφερός...

"Σταμάτησε, καλή μου", είπε. "Αρκετά έκλαψες... Ας μιλήσουμε τώρα, ας σοφιστούμε κάτι."

Μίλησαν, ύστερα, πολλή ώρα, είπαν με ποιο τρόπο θα μπορέσουν να απαλλαγούν από την ανάγκη να κρύβονται, να εξαπατούν, να μένουν σε διαφορετικές πόλεις, να κάνουν τόσον καιρό να βλέπονται. Πώς θα απελευθερωθούν απ' αυτά τα ανυπόφορα δεσμά;

"Πώς; Πώς;" ρωτούσε αυτός κι έπιανε το κεφάλι του. "Πώς;"

Φαινόταν ότι λίγο ακόμα και η λύση θα βρεθεί, και θ' αρχίσει τότε μια νέα, μια θαυμάσια ζωή. Ήταν και στους δυο ολοκάθαρο ότι το τέλος ακόμα βρίσκεται μακριά κι ότι το πιο πολύπλοκο και το πιο δύσκολο τώρα μόλις αρχίζει...

Άντον Τσέχωφ, Η Κυρία με το Σκυλάκι
Μετάφραση: Βασίλης Ντινόπουλος
Βιβλιοπωλείον της "Εστίας", 2004



The Lady with the Little Dog (1960) - Excerpt από costaspap

Σύντομη Συνάντηση (1945)

Ένας άντρας και μια γυναίκα, εγκλωβισμένοι και οι δύο σε θεσμούς που έχουν πάψει προ πολλού να θυμίζουν ζωή, συναντιούνται τυχαία στην καφετέρια ενός σιδηροδρομικού σταθμού. Και, παίρνοντας τη σκυτάλη από την τύχη, αποφασίζουν να συνεχίσουν να συναντιούνται μια φορά την εβδομάδα, σαν φίλοι, για να προσθέσουν μια πινελιά ανθρώπινης επικοινωνίας στην άχρωμη και στεγνή από συναισθήματα ζωή τους. Και η φιλία δεν αργεί να γίνει ερωτικό πάθος, το οποίο όμως καλείται να συγκρουστεί με τις ηθικές αναστολές αλλά και τις μοιραίες συμπτώσεις (ή μήπως τις βουλήσεις ενός νοήμονος πεπρωμένου;). Τα λίγα δευτερόλεπτα όπου εκείνη δίνει μάχη με τους ενοχικούς δισταγμούς της καθώς σκέφτεται να κατέβει από το τραίνο για να πάει να τον συναντήσει, αποτελούν ίσως μια από τις πιο ερωτικές σκηνές στην ιστορία του δυτικού κινηματογράφου!

Αν δεν αναγνωρίσατε ήδη την ταινία, μιλάμε για την Σύντομη Συνάντηση (Brief Encounter) του David Lean, με τον Trevor Howard και την Celia Johnson στους βασικούς ρόλους. Το σενάριο ανήκει στον χαρισματικό Noel Coward, ενώ ως μουσική επένδυση κυριαρχεί σε όλο το έργο το Δεύτερο Κοντσέρτο για Πιάνο του Sergei Rachmaninov.