Ένα γλυκόπικρο ταξίδι στην "Τζαμάικα"...

Πηγαίνοντας να δούμε την «Τζαμάικα», πρώτη κινηματογραφική σκηνοθετική απόπειρα του Ανδρέα Μορφονιού, ομολογώ ότι περιμέναμε άλλη μία συμπαθητική ελληνική παραγωγή από έναν καλό σκηνοθέτη της τηλεόρασης που επιθυμεί να «εισβάλει» στον κινηματογράφο κάνοντας φιλότιμες προσπάθειες να μην προδώσει το τηλεοπτικό background που συνοδεύει το βιογραφικό του. Το ίδιο το θέμα της ταινίας, εξ άλλου, βασισμένο σε μια ιδέα του Φάνη Μουρατίδη (ο οποίος και πρωταγωνιστεί), φαινόταν να υπόσχεται πράγματα που τα είχαμε ξαναδεί:

Δύο αδέρφια – ο ένας πετυχημένος και πλούσιος, ο άλλος φτωχός και καλόκαρδος βιοπαλαιστής – που έχουν χρόνια να μιλήσουν μεταξύ τους, αφού ο πρώτος δεν έχει χρόνο για οικογενειακές σχέσεις ενώ ο δεύτερος κουβαλά μέσα του αισθήματα απόλυτης άρνησης για τον αδερφό του... Μία τυραννική σύζυγος που με κάθε ευκαιρία εξευτελίζει τον «ανεπρόκοπο» που δεν φέρνει αρκετά χρήματα στο σπίτι (εδώ προστίθεται και πεθερά, που κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα)... Ώσπου ξαφνικά ο πλούσιος αδερφός μαθαίνει ότι είναι σοβαρά άρρωστος και, σαν για εξιλέωση, αποφασίζει να δώσει στον φτωχό τις ευκαιρίες που του είχε στερήσει η ζωή...

Μέχρι εδώ, όλα θυμίζουν το θρυλικό «Έξω οι κλέφτες» με τον Ορέστη Μακρή. Όμως, ο ίδιος ο επιτυχημένος αδερφός (Μουρατίδης) είναι τώρα το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας. Και η ιδέα του έργου βασίζεται ακριβώς στην απόφασή του να μην τον βάλει κάτω η αρρώστια, αλλά αντίθετα να τον οδηγήσει – με όπλο το χιούμορ που αγγίζει τα όρια φιλοσοφικής στάσης – σε μια επανεκτίμηση όλων εκείνων των πραγμάτων που είναι σημαντικά στη ζωή. Μια ιδέα που, αν και έχουμε δει σε ουκ ολίγες χολιγουντιανές παραγωγές, δεν χάνει ποτέ τη γλυκόπικρη γοητεία της...

Το πιο δυνατό χαρτί της ταινίας είναι η εξαιρετική, μέσα στην εκφραστική λιτότητά της, ερμηνεία του Σπύρου Παπαδόπουλου (ομολογώ ότι ήταν η πρώτη φορά που «ξέχασα» τους ισχυρούς δεσμούς του με τον ελάχιστα συμπαθή, σε εμένα, Ολυμπιακό!). Θύμισε – αν όχι ξεπέρασε – τις καλύτερες κωμικο-δραματικές ερμηνείες του μεγάλου Θανάση Βέγγου, χωρίς καν να χρειαστεί να καταφύγει στην εύκολη υπερβολή, κάνοντας ένα και μόνο βλέμμα να λέει όσα χίλιες λέξεις!

Εξίσου εντυπωσιακή, και δίχως παραπομπές σε τηλεοπτικά πρότυπα, η σκηνοθεσία του Μορφονιού. Αξίζει κανείς να προσέξει τις λεπτομέρειες (π.χ., το φευγαλέο είδωλο ενός προσώπου στο πλαϊνό καθρεφτάκι ενός σπορ αυτοκινήτου). Μια σκηνοθεσία που υποστηρίχθηκε αποτελεσματικά από ένα σφιχτό μοντάζ, αλλά και από την απέριττη μουσική επένδυση του Θέμη Καραμουρατίδη.

Το επιμύθιο της ταινίας απλό, αλλά φιλοσοφημένο: «Η ζωή δεν είναι για να μας στενεύει αλλά για να τη φοράμε στο νούμερό μας!» Αξίζει να πεταχτεί κανείς ως τη «Τζαμάικα» για να το δει στην πράξη...

Aixmi.gr

Χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Πλατεία Συντάγματος

Τον ραδιοσταθμό της πόλης πάνε να τον κλείσουν (δεν χαϊδεύει αρκετά τα αυτιά της εξουσίας)...

Μας απόμεινε το δέντρο. Άντε να δούμε τι θα σκεφτούν για να μας το πάρουν κι αυτό...!

Μια βραδιά στο κέντρο της πόλης

Βόλτες στην Αθήνα...

Ευχές γενεθλίων...

Όταν στέλνουμε ηλεκτρονικές ευχές στα γενέθλια κάποιου φίλου, κάνουμε πάντα μια προσπάθεια να είμαστε κατά το δυνατόν ευρηματικοί και πρωτότυποι ώστε να αποφύγουμε τα συνήθη κλισέ, τα οποία προσδίδουν στις ευχές μας μία αδέξια τυπικότητα που, τελικά, τις αποδυναμώνει:

«Σου εύχομαι πολύχρονος. Να ζήσεις, να τα εκατοστίσεις και ό,τι άλλο επιθυμείς!»

Αντίθετα, δεν αναμένουμε ποτέ ιδιαίτερη ευρηματικότητα στην ευχαριστήρια απάντηση:

«Σε ευχαριστώ πολύ για τις ευχές. Κι εσύ να είσαι καλά και να χαίρεσαι την οικογένειά σου!»

Ομολογώ, λοιπόν, ότι με εξέπληξε η απάντηση μιας φίλης στην οποία ευχήθηκα πρόσφατα «να τα εκατοστίσει». Δεν ήταν ένα απλό «ευχαριστώ» διανθισμένο με λίγες στερεότυπες φράσεις από το πανέρι με τις κοινοτοπίες του είδους. Ήταν αληθινή ποίηση διαποτισμένη από τη μελαγχολική εκείνη σοφία που αφήνει ως παρακαταθήκη ο χρόνος. Που φεύγει σαν τραίνο της μίας και μοναδικής διαδρομής, σε μονή κατεύθυνση...

------------------------------------------------

Ναι, σήμερα έκλεισα τα (...)!

Δόξα τω Θεώ, δεν θα ήθελα να είμαι λιγότερο, θα είχα χάσει τις αγωνίες μου,
θα είχα χάσει τις προσπάθειές μου, τις ήττες μου...
Θα ήμουν ευτυχισμένη
και δεν θα ήξερα τι κερδίζω από το πέρασμά μου...

Τώρα που ξέρω να μαθαίνω
κάνω ταμείο και βλέπω πως δεν ήταν όλα μόνο προσπάθειες άστοχες.

Έμαθα τόσα και, κυρίως, μου χαρίστηκαν τόσες ευκαιρίες
κι είχα τέτοια τύχη να αγαπιέμαι από τόσους ανθρώπους!
Τώρα η σειρά μου να αγαπώ και να δίνω και χαίρομαι αφάνταστα όταν το μπορώ.

Πόσο λίγη είμαι όταν αρνούμαι, πόσο μίζερη και πόσο λυπημένη!
Τώρα ξέρω πως ο δρόμος της αρετής είναι ατέλειωτος
κι εύχομαι να αξιωθώ να μη λασπώσω, αλλά να βγω σε πνευματικό ξάγναντο.

Σήμερα είναι ημέρα νηστείας ακόμη και του λαδιού,
στη μέρα μνήμης του Προδρόμου που αποκεφαλίστηκε
για την τιμιότητά του και για τον στιγματισμό της βασιλικής ανηθικότητας.

Η μάνα μου έλεγε «του Αη Γιαννιού του αποκεφαλιστή»!
Δεν ήξερε μετοχές η συχωρεμένη...
Κι όταν έμαθα «του αποκεφαλισθέντος»
δεν της το χάλασα. Γιατί εκείνη τον τιμούσε ως αποκεφαλισθέντα,
κι ας μην ήξερε το «αποκεφαλισθείς»...

Ο καθένας μας δεν μπορεί να είναι «αποκεφαλισθείς» για την πίστη του.
Μπορεί όμως να το ξέρει και να μην αποκεφαλίζει για το «εγώ» του!

Σου εύχομαι κι εσένα τα καλύτερα
και σε ευχαριστώ για τις ευχές σου!

Ε.

Aixmi.gr

Στις παραλίες και τα πελάγη του Βορρά...

Τις υπέροχες αυτές φωτογραφίες έλαβα από αναγνώστρια του blog, την οποία ευχαριστώ πολύ!

Δρόμος στην Πλάκα - Εκκλησία στου Ψυρρή

Έρωτας και ελευθερία

Απόσπασμα από την επιστολή αποχαιρετισμού ενός άγνωστου συγγραφέα προς την αγαπημένη του:

Ξέρω, θα δυσκολευτείς να καταλάβεις τη φυγή μου. Όμως δεν θα αναζητήσω φτηνές δικαιολογίες για να σώσω την υπόληψη και την καλή μου εικόνα ώστε να προστατέψω την υστεροφημία μου. Παίρνω την ευθύνη πάνω μου και ομολογώ τη δική μου και μόνο αδυναμία: δεν ήμουν αρκετά δυνατός να κρατήσω ζωντανό τον έρωτα μαζί με την ελευθερία. Ένα από τα δύο θα έπρεπε να το θυσιάσω!

Γιατί...

Κουράστηκα πια να φοβάμαι μη χάσω την εύνοιά σου αν έγραφα πράγματα αντίθετα με τα "πιστεύω" σου...

Κουράστηκα να προσαρμόζω τις "αλήθειες" μου στα όρια της αποδοχής σου...

Κουράστηκα να σε βλέπω να αλλάζεις απέναντί μου κάθε φορά που νόμιζες πως έθιγα τα δικά σου "ιερά", που θα 'πρεπε να γίνουν και δικά μου...

Κουράστηκα να απολογούμαι σαν κοινός εγκληματίας γιατί τόλμησα να κρίνω - και όχι να υμνήσω - τους ποιητές που αγάπησες...

...κι εσύ με κάθε τρόπο να με συγκρίνεις μαζί τους, αποδεικνύοντας θριαμβικά τη δική μου κατωτερότητα!

Θέλω τη σκέψη και τη φωνή μου να ανήκουν ξανά σ' εμένα. Να σκέφτομαι ελεύθερα, να μιλώ ελεύθερα, να γράφω ελεύθερα... Χωρίς να φοβάμαι την ποινή της δικής σου μετάλλαξης από στοργική ερωμένη σε σκληρή τιμωρό!

Και, αν το τίμημα της ελευθερίας μου είναι η απάρνηση του έρωτα, εγώ ο δειλός, που άλλον τρόπο δεν έχω να γίνω ελεύθερος, τον απαρνιέμαι!

Γιατί, ο "άλλος τρόπος" θα ήταν να αντέχω, έστω άθελά μου, να σε πληγώνω, αγαπώντας σε και την ίδια στιγμή πολεμώντας αυτά που πιστεύεις κι εκείνα που αγάπησες.

Κι αυτό δεν θα το μπορούσα!

(Ακολουθεί δυσανάγνωστη υπογραφή)

Ευτελούς αξίας...

Σα μπεις στο σπίτι

μην ψάξεις άδικα μες στα συρτάρια,

μην κάνεις άνω-κάτω τις ντουλάπες,

μη χάσεις χρόνο στα πατάρια.

Ό,τι πολύτιμο το έχουν πάρει.

Κάτι ευτελούς αξίας μόνο που υπήρχε

το έθαψαν προχθές...

(Από την ΠΑΡΑΛΗΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΡΙΛΟΓΙΑ)

Εικόνες μιας πόλης...

"Τα Χρόνια της Αθωότητας" (κύριο μουσικό θέμα)

Κινηματογραφικό ποίημα από τα λίγα, η ταινία "The Age of Innocence" του Martin Scorsese εξακολουθεί να συγκινεί. Ιστορία μιας ζωής πεταμένης στα σκουπίδια, όπου η κοινωνική καταξίωση είναι ελάχιστη αποζημίωση για την υπαρξιακή κενότητα. Κι ένας έρωτας που δεν τόλμησε να αντιπαρατεθεί με τις συμβάσεις... Η μουσική του Elmer Bernstein, με ένα "άρωμα" από Brahms, υπογραμμίζει ιδανικά τη ρομαντική και συνάμα τραγική ατμόσφαιρα του έργου.

Σεξισμός και χυδαιότητα στο "Star Academy"

Η πατρότητα της φράσης αποδίδεται στον Γιώργο Ζαμπέτα. Κάποτε ζήτησαν τη γνώμη του για μια εκκολαπτόμενη σταρ του λαϊκού πενταγράμμου. Αφού την άκουσε, είπε το ανεπανάληπτο:

- Από φωνή, μ**νί.  Αλλά από μ**νί, "φωνάρα" !

Το παραπάνω αξιολογικό κριτήριο ερμηνείας... τραγουδιού είχε στο νου του, ως φαίνεται, ο "πρόεδρος" της κριτικής επιτροπής στο διαβόητο talent (sic) show, "Star Academy" της 22-4-2017, όταν κλήθηκε δια της (διπλά προσμετρούμενης) ψήφου του να αποφασίσει για την αποχώρηση διαγωνιζόμενου από το show, έχοντας να επιλέξει ανάμεσα σε μία σχετική και μία απόλυτη μετριότητα - αγόρι και κορίτσι, αντίστοιχα. Λεπτομέρεια: το κορίτσι ήταν ξανθό και - κατά την άποψη, τουλάχιστον, του προέδρου - γενικώς ευειδές!

Αν άκουσα καλά (γιατί, πιθανόν είναι να με γέλασαν τ' αυτιά μου) ο "ποιοτικός", ο "ασυμβίβαστος", ο αδιαπραγμάτευτα "αντισυμβατικός" πρώην σημαίνων μουσικοσυνθέτης και λάτρης του Βάγκνερ είπε πως, αν είχε ερεθιστεί η ακοή του από τις φωνητικές ερμηνείες, ίσως έδινε ευνοϊκή ψήφο στο αγόρι. Όμως, ελλείψει αμφίπλευρου ακουστικού ερεθισμού, επέλεξε με βάση το "οπτικό" ερέθισμα και μόνο, ψηφίζοντας τελικά υπέρ της παραμονής της κοπέλας στο show. Με άλλα λόγια, το αγόρι μειοδοτούσε de facto λόγω φύλου και παρουσίας. Η επιτομή του σεξισμού!

Σημειώνουμε ότι, στην ίδια εκπομπή, μία εκ των κριτών (η μόνη, τελικά, που έχει επιδείξει επίπεδο, και απορώ πώς βρέθηκε μέσα σ' αυτό το κακόγουστο πανηγύρι!) αρνήθηκε ακόμα και απλά να βαθμολογήσει άλλον διαγωνιζόμενο ο οποίος, σε πρόσφατο σεξιστικό παραλήρημά του, καταφέρθηκε εναντίον συν-διαγωνιζομένου κάνοντας χρήση των αθλιότερων, ελεεινότερων και χυδαιότερων εκφράσεων που έχουν ποτέ ακουστεί στην ελληνική τηλεόραση!(*)

Η εμπορική φιλοσοφία κάποιων τηλεοπτικών μέσων είναι μάλλον προφανής: Η ευτέλεια "κάνει νούμερα" και φέρνει χρήμα. Η χυδαιότητα, το ξέσκισμα, η ανθρωποφαγία, ακόμα και ο σεξισμός στη χειρότερη εκδοχή του (πού είναι ο περιβόητος αντι-ρατσιστικός νόμος, οέο;) πουλούν. Φυσικά, πάντα σε συνάρτηση με το μέσο επίπεδο του τηλεοπτικού κοινού - και, εν επεκτάσει, του ίδιου του λαού...

Κατά τα άλλα, μοναδική παθογένεια και κορυφαίο πρόβλημα στην ιδιωτική τηλεόραση ήταν το "συστημικό" Mega, ο "αντιπαθητικός" Πρετεντέρης, και κάτι λίγα ακόμα που ξεχνώ...

(*) http://www.aixmi.gr/index.php/jefyge-paikths-sto-star-academy/

Aixmi.gr

«ΟΛΕΑΝΝΑ»: Πολιτική ορθότητα και παιχνίδια εξουσίας

Θέατρο

Βρεθήκαμε πριν λίγες μέρες στο θέατρο OLVIO, στον Βοτανικό, για να παρακολουθήσουμε την παράσταση της «ΟΛΕΑΝΝΑ» (Oleanna) του David Mamet. Η μετάφραση και η σκηνοθεσία ανήκουν στον Νικορέστη Χανιωτάκη, ενώ τους δύο – και μοναδικούς – ρόλους του έργου ερμηνεύουν ο Δημήτρης Πετρόπουλος και η Κατερίνα Παπουτσάκη.

Ομολογώ ότι πήγα στο θέατρο με ένα αίσθημα αμφισβήτησης για τη δυνατότητα αυθεντικής μεταφοράς του πρωτότυπου κειμένου στην ελληνική γλώσσα. Οι διάλογοι του Mamet, που στο μεγαλύτερο μέρος παραπέμπουν σε παράλληλους μονόλογους δύο νευρωτικών που αδυνατούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους, απαιτούν μεγάλη δεξιότητα από τον μεταφραστή (για να μην αναφερθώ και στη δυσκολία απόδοσής τους από τους ηθοποιούς).

Συνάντησα στο φουαγιέ πριν την παράσταση τον Δημήτρη Πετρόπουλο και τον ρώτησα πόσο εύκολο είναι, τελικά, να αποδοθεί ο Mamet στα ελληνικά. Μου απάντησε μονολεκτικά, με θυμόσοφο χιούμορ: «Κόλαση!» Πήραμε τους καφέδες μας και συνεχίσαμε την κουβέντα στην όμορφη αυλή στο πίσω μέρος του θεάτρου.

Του ανέφερα ότι είχα πάει εκεί αναμένοντας, κατά κύριο λόγο, να δω μια καυστική σάτιρα πάνω στην πολιτική ορθότητα. «Όχι μόνο», απάντησε. «Είναι εξίσου κι ένα σχόλιο πάνω στην αδυναμία επικοινωνίας, αλλά και τις σχέσεις εξουσίας, ανάμεσα στους ανθρώπους.» Και, μιλώντας για επικοινωνία, βρήκε την ευκαιρία να μου επισημάνει το πόσο σημαντική είναι αυτή ανάμεσα στον ηθοποιό και το κοινό. «Το κοινό δίνει σε εμάς την ενέργεια που έχουμε ανάγκη για να παίξουμε σωστά τους ρόλους», ομολόγησε.

Αντιγράφω από το πρόγραμμα του OLVIO:

Ο Δημήτρης Πετρόπουλος στο ρόλο του Καθηγητή Πανεπιστημίου, και η Κατερίνα Παπουτσάκη στο ρόλο της φοιτήτριας, παγιδευμένοι σε ένα ανελέητο παιχνίδι εξουσίας, αναμετρώνται με σφοδρότητα στο ευαίσθητο πεδίο της εκπαίδευσης. (…) Στην «Ολεάννα», ο Ντέιβιντ Μάμετ διερευνά τα όρια των ανθρωπίνων σχέσεων, σκιαγραφεί τις σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονται ανάμεσα στα φύλα και καταδεικνύει την αδυναμία ουσιαστικής επικοινωνίας μέσω του λόγου. Κυρίως, όμως, ο Μάμετ γράφει ένα έργο για την πολιτική ορθότητα. Γραμμένη το 1992, η «Ολεάννα» ανέβηκε ένα χρόνο αργότερα στο διεθνούς φήμης Royal Court Theater σε σκηνοθεσία του βραβευμένου με Νόμπελ, Χάρολντ Πίντερ. Το 1994 ο ίδιος ο Μάμετ μετέφερε το έργο του και στον κινηματογράφο, με τον ομώνυμο τίτλο.

Ομολογώ ότι εντυπωσιαστήκαμε, τελικά, τόσο από τη διατήρηση της αυθεντικότητας των πρωτότυπων διαλόγων στη μεταφορά τους στην ελληνική γλώσσα, όσο και από τις εξαιρετικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών σε δύο ιδιαίτερα απαιτητικούς – σε λόγο και κίνηση – ρόλους.

Αν κάτι θα μπορούσαμε να επισημάνουμε ως λεπτομέρεια, έχει να κάνει με τη διδασκαλία και τη σκηνοθετική καθοδήγηση του γυναικείου ρόλου. Το παίξιμο της ηθοποιού στην πρώτη πράξη θα μπορούσε ίσως να είναι λίγο πιο συγκρατημένο, πιο «μαζεμένο», κι ο ρυθμός της να είναι, γενικά, λιγότερο νευρώδης, έτσι ώστε να μην προδίδεται εξαρχής ο κρυμμένος δυναμισμός της ηρωίδας που θα τη μετατρέψει στο τέλος από θύμα σε θύτη. Αυτό, φυσικά, σε τίποτα δεν μειώνει την ερμηνεία της κυρίας Παπουτσάκη, που ήταν πάρα πολύ καλή, ιδιαίτερα στο τελευταίο και πιο απαιτητικό μέρος του έργου!

Ο Mamet υπήρξε προφητικός στο πού θα μπορούσαν να οδηγήσουν οι καταχρήσεις της πολιτικής ορθότητας στην Αμερική, ενός φαινομένου ενδημικού στον ακαδημαϊκό, κυρίως, χώρο αλλά με τάσεις εξάπλωσης στο σύνολο της κοινωνίας. Ώσπου η κοινωνία, τελικά, αντέδρασε με τρόπο ανώριμο και επιπόλαιο, φέρνοντας στην εξουσία τον πιο χυδαίο λαϊκισμό ως αντίδοτο στην πολιτική ορθότητα. Το θέμα αυτό το αναπτύξαμε σε προηγούμενα κείμενά μας [1,2].

Αξίζει, λοιπόν, μια βόλτα ως τον Βοτανικό για να δείτε ένα αληθινά δυνατό θεατρικό έργο, σε ένα χώρο καλαίσθητο και φιλόξενο. Απ’ ό,τι πληροφορηθήκαμε, έχετε καιρό ως το Πάσχα!

Αναφορές

[1] http://www.aixmi.gr/index.php/otan-i-politiki-oryhotita-ginetai/

[2] http://www.aixmi.gr/index.php/ta-prosopa-tou/

Aixmi.gr

For a piece of bread...