Είναι θεμιτό και, τελικά, δίκαιο να δηλώνει κάποιος υπερήφανος για ένα επίτευγμά του. Αν είναι γονιός, μπορεί να αισθάνεται υπερήφανος ακόμα και για τα επιτεύγματα των παιδιών του.
Τι μπορούμε να πούμε, όμως, για εκείνον που δηλώνει υπερήφανος για ιδιότητες που δεν επέλεξε ο ίδιος να έχει, αλλά του τις δώρισε η Φύση ή οι συγκυρίες της ζωής;
Για παράδειγμα, αν κάποιος εκφράζει υπερηφάνεια για το ότι ανήκει στη λευκή φυλή, είναι σαν να υπονοεί ότι θεωρεί τη φυλή αυτή ανώτερη από τις υπόλοιπες και, συνεπώς, όλοι όσοι δεν ανήκουν σε αυτήν αποτελούν κατώτερο είδος ανθρώπου. Πρόκειται για ξεκάθαρη περίπτωση ρατσισμού που, σε κάποιες ιστορικές περιπτώσεις (π.χ. Ναζιστική Γερμανία, Νότια Αφρική, νότιες πολιτείες των ΗΠΑ, κλπ) έλαβε ακραίες διαστάσεις.
Πέρα από το χρώμα της επιδερμίδας, όμως, υπάρχουν άφθονα παραδείγματα κοινωνικού ρατσισμού. Π.χ., η αλαζονεία του ευειδούς ατόμου απέναντι στο μη-ευειδές [1]. Ή, η κομπορρημοσύνη του πλουσιόπαιδου μπροστά στο παιδί μιας φτωχής οικογένειας. Και, πάνω απ' όλα, η κοινωνική αναλγησία που συχνά αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία. Γενικά, η κατωτεροποίηση του άλλου - ή, ισοδύναμα, η ανύψωση του εαυτού - λόγω μη-επιλεγμένων ιδιοτήτων που το κάθε άτομο φέρει, συνιστά τον ορισμό της έννοιας του ρατσισμού [2,3].
Με βάση επιστημονικές θεωρήσεις, τις οποίες δεν έχουμε λόγο (ούτε και δυνατότητα) να αμφισβητήσουμε, η σεξουαλική ταυτότητα ενός ατόμου είναι σύμφυτο - άρα μη-επιλεγμένο - χαρακτηριστικό. Όταν λοιπόν ένα άτομο δηλώνει υπερήφανο για την σεξουαλική του ταυτότητα, υπονοεί ευθέως ότι μία φυσική του ιδιότητα το καθιστά ανώτερο από εκείνους που δεν την διαθέτουν. Μπορούμε να πούμε, έτσι, ότι το άτομο αυτό επιδεικνύει ρατσιστική συμπεριφορά.
Εδώ όμως προκύπτει μία σαφής καταστρατήγηση της έννοιας της κοινωνικής ισότητας. Η δήλωση υπερηφάνειας καταγγέλλεται ως ρατσιστική πράξη όταν εκφέρεται από άτομα με συγκεκριμένη σεξουαλική ταυτότητα, ενώ χαιρετίζεται ως κοινωνικό θέσφατο όταν διαδηλώνεται μαζικά από άτομα με διαφορετικούς σεξουαλικούς προσανατολισμούς. Με άλλα λόγια, η έκφραση υπερηφάνειας βάσει σεξουαλικών κριτηρίων συνιστά ρατσισμό αλά καρτ. Εξαρτάται από το ποιος δηλώνει "υπερήφανος"!
Και μένουμε να αναρωτιόμαστε, κουνώντας μελαγχολικά το κεφάλι, γιατί ανέβηκαν τόσο πολύ τα ποσοστά κάποιων ακραίων κομμάτων στις πρόσφατες ευρωεκλογές...
[1] https://www.tovima.gr/2023/11/20/opinions/o-adonis-kai-o-ratsismos-tis-eikonas/
[2] https://www.tovima.gr/2014/03/07/international/a-conceptual-approach-to-racism/
[3] https://www.tovima.gr/2013/02/25/opinions/ratsismos-ennoiologiki-proseggisi-mias-etiketas/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου