Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2024

Υπέρβαση του Εγώ


Αυτός ο στυλογράφος ο ακριβός 
ήταν δικός μου: 
κοίτα στο πλάι το μονόγραμμα! 

Αυτό το σπίτι το ψηλό 
σε μένα ανήκε: 
μες στο συρτάρι είναι τα συμβόλαια! 

Αυτό το ποίημα το εξαίσιο 
εγώ το έγραψα: 
πρόσεξε τ’ όνομά μου στο εξώφυλλο! 

Αυτό το πλήθος το τεράστιο 
για μένα ζητωκραύγαζε: 
σώπα και άκουσε στο δίσκο τα συνθήματα! 

Αυτή τη δωρεά τη γενναιόδωρη 
εγώ την είχα κάνει: 
για δες στην πινακίδα τα χρυσά τα γράμματα! 

Αυτοί που κλαιν με σπαραγμό 
για μένα κλαίνε: 
διάβασε τ’ όνομά μου χαραγμένο στο σταυρό! 

... Όμως «εγώ» δεν είμαι πια Εγώ: 
Είμαι «εσύ», είμαι «εμείς»
είμ’ ό,τι πέρασε και ό,τι θάρθει, 
το χθες μαζί και τ’ αύριο, 
το εδώ και το εκεί αγκαλιασμένα στο παντού, 
ψυχή του Σύμπαντος και όλων των Συμπάντων! 

Τώρα πια λεύτερος, 
καμία αιτιότητα κρυφή να μη με σκιάζει... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

    Σχόλιο:

Ο Αϊνστάιν είπε ότι ο κοσμικός χρόνος αρχίζει τη στιγμή της γέννησης του Σύμπαντος. Αν δεχθούμε ότι κάθε ανθρώπινο ον είναι ένα μικρό "σύμπαν" - αφού φέρει το DNA του μεγάλου Σύμπαντος - τότε μπορούμε να πούμε ότι ο προσωπικός χρόνος για κάθε άνθρωπο αρχίζει με τη γέννηση και τελειώνει με τον θάνατο. Ο θάνατος, δηλαδή, είναι η μετάβαση από το χρονικό στο άχρονο. Εκεί όπου παύει η διάκριση ανάμεσα σε παρελθόν και μέλλον, αφού καταργείται η κοσμική αιτιότητα1 που διαχωρίζει το "πριν" από το "μετά". Μαζί με τον χρόνο χάνει το νόημά του και ο χώρος, καθώς εκλείπει κάθε φυσικό όριο που θα μπορούσε να διαχωρίσει το "εδώ" από το "εκεί".

Ο Δημήτρης Λιαντίνης, βασισμένος στον πλατωνικό Σωκράτη, δίδαξε ότι σκοπός της φιλοσοφίας είναι η μελέτη του θανάτου. Το μόνο που μπορεί να μελετήσει η φιλοσοφία, εν τούτοις, είναι ο στοχασμός του Ανθρώπου πάνω στον θάνατο. Γιατί, ένας γήινος νους δεν θα μπορούσε ποτέ να συλλάβει απόλυτα μία μεταφυσική συνθήκη που έχει εξ ορισμού καταργημένα τα ίδια τα δομικά στοιχεία της ανθρώπινης νόησης. Με άλλα λόγια, όσο και αν το προσπαθήσει, ο Άνθρωπος είναι αδύνατο να στοχαστεί έξω από το πλαίσιο που ορίζουν ο χώρος και ο χρόνος. Ακόμα κι ο ίδιος ο Αϊνστάιν δεν το κατόρθωσε (αν και λέγεται πως, σε κάποιο βαθμό, το προσέγγισε φιλοσοφικά καθώς πλησίαζε το τέλος)...

1 Π.χ., ο δεύτερος θερμοδυναμικός νόμος, η διαστολή του σύμπαντος, η εξάπλωση της κβαντικής κυματοσυνάρτησης, κλπ. Δείτε ένα σχετικό άρθρο:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου