Πλατεία Συντάγματος

Το Καλλιμάρμαρο

Πόρτα

Υπερβάσεις

(Σ’ αυτούς που τολμούν ν’ ανακαλύπτουν)

Τον εαυτό σου αναζητάς 

μες από μικρές, καθημερινές 

υπερβάσεις... 

Μες από σκοτεινές ματιές 

που στάζουν αίμα 

πάνω απ’ της πόλης τα φώτα. 

Μες απ’ τους ήχους μυστικής καμπάνας 

που αγκαλιάζουν πένθιμα την πόλη 

σα νυχτώσει. 

Μες από μύρια μικρά ξεθαρρέματα 

καθένα τους θαρρείς που είναι 

το πρώτο και το τελευταίο. 

Μες από παιδικά παραμύθια 

σε μονοπάτια ώριμα ειπωμένα 

που οδηγούν σε γεύσεις πρωτόγνωρες. 

Μες από όρκους και υποσχέσεις 

με ειλικρίνεια που δόθηκαν 

μα ξέρεις δε θα τηρηθούν. 

Μες απ’ το σπαραγμό 

για ένα τέλος 

κανείς που δεν τολμά να δώσει. 

Μες απ’ τη θέα τού αύριο 

που όλο αδυνατίζει 

πίσω από τις ψευδαισθήσεις τού σήμερα... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

    Σχόλιο:

Η ζωή είναι μία διαρκής υπέρβαση όσων ως χθες φαινόταν αδύνατο (ή αδιανόητο) να υπερβούμε. Το τέλος των υπερβάσεων είναι τέλος της ίδιας της ζωής!

Η καμπάνα των στίχων, που οι ήχοι της "αγκαλιάζουν την πόλη" και μοιάζουν να έρχονται από παντού, ακούγεται κάθε ώρα πάνω από τ' Αναφιώτικα (βλ. photo). Απαραίτητο να έχει πέσει το σκοτάδι...

Υπέρβαση του Εγώ

Αυτός ο στυλογράφος ο ακριβός 

ήταν δικός μου: 

κοίτα στο πλάι το μονόγραμμα! 

Αυτό το σπίτι το ψηλό 

σε μένα ανήκε: 

μες στο συρτάρι είναι τα συμβόλαια! 

Αυτό το ποίημα το εξαίσιο 

εγώ το έγραψα: 

πρόσεξε τ’ όνομά μου στο εξώφυλλο! 

Αυτό το πλήθος το τεράστιο 

για μένα ζητωκραύγαζε: 

σώπα και άκουσε στο δίσκο τα συνθήματα! 

Αυτή τη δωρεά τη γενναιόδωρη 

εγώ την είχα κάνει: 

για δες στην πινακίδα τα χρυσά τα γράμματα! 

Αυτοί που κλαιν με σπαραγμό 

για μένα κλαίνε: 

διάβασε τ’ όνομά μου χαραγμένο στο σταυρό! 

... Όμως «εγώ» δεν είμαι πια Εγώ: 

Είμαι «εσύ», είμαι «εμείς», 

είμ’ ό,τι πέρασε και ό,τι θάρθει, 

το χθες μαζί και τ’ αύριο, 

το εδώ και το εκεί αγκαλιασμένα στο παντού, 

ψυχή του Σύμπαντος και όλων των Συμπάντων! 

Τώρα πια λεύτερος, 

καμία αιτιότητα κρυφή να μη με σκιάζει... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

    Σχόλιο:

Ο Αϊνστάιν είπε ότι ο κοσμικός χρόνος αρχίζει τη στιγμή της γέννησης του Σύμπαντος. Αν δεχθούμε ότι κάθε ανθρώπινο ον είναι ένα μικρό "σύμπαν" - αφού φέρει το DNA του μεγάλου Σύμπαντος - τότε μπορούμε να πούμε ότι ο προσωπικός χρόνος για κάθε άνθρωπο αρχίζει με τη γέννηση και τελειώνει με τον θάνατο. Ο θάνατος, δηλαδή, είναι η μετάβαση από το χρονικό στο άχρονο. Εκεί όπου παύει η διάκριση ανάμεσα σε παρελθόν και μέλλον, αφού καταργείται η κοσμική αιτιότητα¹ που διαχωρίζει το "πριν" από το "μετά". Μαζί με τον χρόνο χάνει το νόημά του και ο χώρος, καθώς εκλείπει κάθε φυσικό όριο που θα μπορούσε να διαχωρίσει το "εδώ" από το "εκεί".

Ο Δημήτρης Λιαντίνης, βασισμένος στον πλατωνικό Σωκράτη, δίδαξε ότι σκοπός της φιλοσοφίας είναι η μελέτη του θανάτου. Το μόνο που μπορεί να μελετήσει η φιλοσοφία, εν τούτοις, είναι ο στοχασμός του Ανθρώπου πάνω στον θάνατο. Γιατί, ένας γήινος νους δεν θα μπορούσε ποτέ να συλλάβει απόλυτα μία μεταφυσική συνθήκη που έχει εξ ορισμού καταργημένα τα ίδια τα δομικά στοιχεία της ανθρώπινης νόησης. Με άλλα λόγια, όσο και αν το προσπαθήσει, ο Άνθρωπος είναι αδύνατο να στοχαστεί έξω από το πλαίσιο που ορίζουν ο χώρος και ο χρόνος. Ακόμα κι ο ίδιος ο Αϊνστάιν δεν το κατόρθωσε (αν και λέγεται πως, σε κάποιο βαθμό, το προσέγγισε φιλοσοφικά καθώς πλησίαζε το τέλος)...

¹ Π.χ., ο δεύτερος θερμοδυναμικός νόμος, η διαστολή του σύμπαντος, η εξάπλωση της κβαντικής κυματοσυνάρτησης, κλπ. Δείτε ένα σχετικό άρθρο:

https://klik.gr/2024/07/08/anazitontas-to-noima-toy-choroy-kai-toy-chronoy/

Κουβαδάκι

Εντάξει, ό,τι πεις εσύ! 

Είμαι ο Πήτερ Παν ποτέ που δε μεγάλωσε. 

Δεν είμαι αρκούντως τολμηρός 

σαν είναι ν’ αναλάβω ευθύνες. 

Άφησα την πρωτοβουλία στο συνάδελφο 

και πήρε την προαγωγή. 

Φοβήθηκα να πάρω δάνειο για διακοπές 

ενώ, για δες ο γείτονας! 

Δεν υπερθεματίζω σε μαγκιές σαν οδηγώ 

ακόμα κι αν χυδαία προκαλούμαι. 

Το μόνο γιατρικό που μου χρειάζεται 

είναι να πάω να κλαψουρίσω στη μαμά μου. 

Κι άμα τολμήσω να αρθρώσω άποψη που διαφωνεί 

η λύση πάντα απλή: 

το κουβαδάκι μου και σ’ άλλη παραλία! 

Γι’ αυτή σου την πολύτιμη την τελευταία συμβουλή 

σκληρή μου φεμινίστρια, σ’ ευχαριστώ. 

Μια άλλη παραλία ανακάλυψα 

που εκεί πια δε φοβάμαι να φοβάμαι! 

Για σένα μόνο ανησυχώ: 

Άνθρωποι ψεύτες, φθονεροί 

λένε τα βράδια πως γυρνάς τις γειτονιές 

με κλάματα κι ολοφυρμούς γυρεύοντας συμπόνια 

για κάποιον άκαρδο που αναίτια δήθεν σ’ άφησε. 

Κι αναρωτιέμαι εσύ, τόσο περήφανη 

τέτοιες χυδαίες συκοφαντίες πώς ανέχεσαι. 

Όμως, ξέρω καλά: απαξιώνεις... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

Ας ενημερώσει κάποιος και την ΕΥΔΑΠ για την λειψυδρία!

 Θα παραθέσω τα γεγονότα με ψυχρά περιγραφική διάθεση. Γιατί, αν αφήσω να κυριαρχήσει το συναίσθημα, φοβάμαι ότι θα παρεκτραπώ (και ύστερα θα το μετανιώσω)!

    * Βράδυ Δευτέρας 26/8/24: Σε έναν από τους τακτικούς βραδινούς περιπάτους μου, και καθώς είχα καιρό να πάω εκεί, βρέθηκα στο Γκάζι. Εκεί κοντά, στη Μεγάλου Αλεξάνδρου και στο σημείο όπου αυτή συναντά την Ιερά Οδό, βρίσκεται ο καλός θερινός κινηματογράφος «Λαΐς». Με καθαρά τυχοδιωκτική διάθεση είπα να πεταχτώ ως εκεί να δω τι έπαιζε, μήπως και...

Φτάνοντας στη Μεγάλου Αλεξάνδρου παρατήρησα ότι ο δρόμος είχε πλημμυρίσει από νερό, το οποίο μάλιστα δεν ήταν στάσιμο αλλά φαινόταν να ανανεώνεται συνεχώς. Ήταν προφανές ότι επρόκειτο για κάποια μεγάλη διαρροή (δεν είμαι σε θέση να πω αν ήταν πρόσφατη ή αν είχε προϋπάρξει για μέρες προτού η ασημαντότητά μου την εντοπίσει). Αναζήτησα την πηγή της διαρροής και είδα ότι το νερό προερχόταν από ένα παλιό κτίριο απέναντι από τον κινηματογράφο.

Με τα ανακλαστικά του «ξενέρωτου» ανθρώπου που βρίσκεται έξω από το πνεύμα της εποχής του, τηλεφώνησα από το κινητό μου στις βλάβες της ΕΥΔΑΠ. Με έβαλαν, ως είθισται, στην αναμονή, και για κάπου ένα τέταρτο της ώρας άκουγα όμορφα ηθικοπλαστικά μηνύματα για τη σωστή συμπεριφορά που οφείλουμε να επιδείξουμε ως πολίτες σε ό,τι αφορά την κατανάλωση του νερού, λόγω του φάσματος της λειψυδρίας που απειλεί (και πάλι) την Αθήνα. Κάτι σε στυλ «μπράβο Γιωργάκη που δεν σπατάλησες ούτε μία σταγόνα σήμερα»!

Όταν, τελικά, εμφανίστηκε στη γραμμή η εκπρόσωπος της εταιρείας, της ανέφερα το πρόβλημα και την ρώτησα, παρεμπιπτόντως, αν έχουν λάβει αναφορές και από άλλους πολίτες (τι διάολο, ολόκληρος κινηματογράφος βρίσκεται απέναντι, κόσμος μπαίνει - κόσμος βγαίνει!). Με έκπληξη (αν και δεν θα 'πρεπε) άκουσα ότι ουδείς άλλος το είχε αναφέρει. Σε κάθε περίπτωση, αφού έδωσα το όνομά μου - όπως μου ζητήθηκε - έλαβα τη διαβεβαίωση ότι το πρόβλημα θα αντιμετωπιζόταν «σύντομα»...

    * Βράδυ Τρίτης 27/8/24: Σίγουρος ότι είχα σώσει την πόλη - έστω προσωρινά - από τον εφιάλτη της λειψυδρίας, περπάτησα και πάλι ως τη Μεγάλου Αλεξάνδρου για να απολαύσω υπερήφανα τους καρπούς της υπευθυνότητάς μου ως πολίτη της Αθήνας. Αλλά φευ: ο δρόμος ήταν το ίδιο πλημμυρισμένος όπως την προηγούμενη νύχτα, και το νερό ανάβλυζε από το ίδιο σημείο με αμείωτη ένταση! Στον κινηματογράφο απέναντι όλα κυλούσαν ομαλά...

Κάλεσα πάλι την ΕΥΔΑΠ (με κάπως μικρότερη αναμονή αυτή τη φορά) και δεν έκρυψα την αγανάκτηση που με διακατείχε. Είπα ότι αδίκως σπαταλούν τα χρήματα των φορολογουμένων σε κοινωνικά μηνύματα στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις για το πόσο «πολύτιμο» είναι το νερό και πόσο ευσυνείδητοι είναι όσοι δεν το σπαταλούν, αφού ο πρώτος αποδέκτης του σχετικού διδακτισμού θα έπρεπε να είναι η ίδια η εταιρεία που το διαχειρίζεται! Με ύφος μάλλον μπλαζέ, η εκπρόσωπος μου εξήγησε ότι «υπάρχουν κι άλλες βλάβες στην πόλη, κύριε, εκτός από τη δική σας. Πού να τις προλάβουν όλες τα συνεργεία;» (σε ελεύθερη μετάφραση: λείπουν οι περισσότεροι σε άδειες, Αυγουστιάτικα). Επεσήμανα ότι δεν επρόκειτο για «δική μου βλάβη» αλλά για ζωτικής σημασίας πρόβλημα της πόλης! Για να λάβω, τελικά, μία ακόμα διαβεβαίωση: «Τέλος πάντων, ως τις 11μμ απόψε θα έχει διορθωθεί η βλάβη.»

Δεν μπήκα στον κόπο να πάω ξανά εκεί την επόμενη μέρα. Είπα στον εαυτό μου: «Δεν μπορεί, θα το 'χουν φτιάξει ως τώρα...»

    * Βράδυ Δευτέρας 2/9/24: Περνώ πάλι από την περιοχή. Η Μεγάλου Αλεξάνδρου πάντα πλημμυρισμένη, με το νερό να αναβλύζει από το ίδιο σημείο του παλιού κτιρίου. Το σκηνικό έμεινε αμετάβλητο σε όλες τις επόμενες - δεν μέτρησα πόσες - επισκέψεις μου...

    * Βράδυ Σαββάτου 14/9/24: Πήγα εκεί για νιοστή φορά (που λέμε στα μαθηματικά) και σκέφτηκα να κάνω κάτι που είχα αμελήσει τις προηγούμενες: να φωτογραφίσω τον νέο αυτό «ποταμό» της Αθήνας, με το όνομα του αρχαίου Μακεδόνα στρατηλάτη. Παραθέτω τις εικόνες πιο κάτω. Όσο για την ΕΥΔΑΠ, δεν της τηλεφώνησα ξανά. Δεν είχα λεφτά (και νεύρα) για πέταμα...

    * Βράδυ Παρασκευής 4/10/24: Παραθέτω νέες φωτογραφίες από αποψινή επίσκεψη στην περιοχή, προς σύγκριση με τις προηγούμενες:

    * Βράδυ Τετάρτης 9/10/24: Το νερό κυλά με μεγαλύτερη ορμή (ή τουλάχιστον έτσι μου φάνηκε). Δεν μπήκα καν στον κόπο να βγάλω άλλες φωτογραφίες... Ο θερινός κινηματογράφος έχει κλείσει πια, θα ξανανοίξει το επόμενο καλοκαίρι. Δεν ξέρω αν ως τότε θα ρέει ακόμα ο ποταμός στη Μεγάλου Αλεξάνδρου, ή αν θα έχει στερέψει το νερό. Για ολόκληρη την πόλη που έχουμε αφήσει να αιμορραγεί...

Κώστας Παπαχρήστου

Η Τζένη Βάνου Τραγουδά Μίμη Πλέσσα

Τουριστικά αξιοθέατα στην Αθήνα του κ. Δούκα!

Φήμες ότι θα κληθούν να τα μαζέψουν όσοι τον ψήφισαν, παραμένουν ανεπιβεβαίωτες...

P. I. Tchaikovsky: Francesca da Rimini, Op. 32 | Yevgeny Mravinsky

"Πόνος πιο μεγάλος δεν υπάρχει απ' το να θυμάσαι ευτυχισμένους καιρούς σε μέρες δυστυχίας..."

 (Δάντης, "Κόλαση", θωρώντας το μαρτύριο των ψυχών της Φραντσέσκα ντα Ρίμινι και του εραστή της στην Κόλαση.) 

Συμφωνικό ποίημα που φανερώνει την επίδραση του Λιστ στα "προγραμματικά" συμφωνικά έργα του Τσαϊκόφσκι.

Ζητείται εξουσία που να μη χαϊδεύει τους εχθρούς της κοινωνίας. Υπάρχει;

Κοιτάζοντας γύρω μας, βλέπουμε μία χώρα παραδομένη στη βία και την παρανομία των λίγων, σε βάρος του αισθήματος ασφάλειας των πολλών. Εκείνων, δηλαδή, που νιώθουν ανυπεράσπιστοι από μια πολιτεία που ψηφίζει νόμους για να υπάρχουν στα χαρτιά, ενώ στην πράξη αδυνατεί τόσο να ελέγξει, όσο και να επιβάλει την εφαρμογή τους.

Όμως, ο έλεγχος και η επιβολή της εφαρμογής των νόμων είναι προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για την ύπαρξη ευνομούμενης δημοκρατικής κοινωνίας. Συνεπώς, μια εξουσία που "χαϊδολογεί" όσους απειλούν τη δημόσια ασφάλεια - αλλά και τη δημόσια περιουσία επίσης - ροκανίζει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται αναπαυτικά κι αμέριμνα το δημοκρατικό πολίτευμα!

Αναφέρω, ενδεικτικά, ένα μίνιμουμ προσδοκιών και απαιτήσεων του πολίτη από μία εξουσία που δεν θεωρεί "αντιδημοκρατικό" τον περιορισμό της αυθαιρεσίας και την επιβολή της νομιμότητας. Συμπληρώνοντας και κάποιες θέσεις που - με λιγότερη τόλμη, αυτονόητα - είχαμε διατυπώσει παλιότερα στο ΒΗΜΑ [1]...

Η εξουσία που οραματιζόμαστε, λοιπόν, οφείλει, μεταξύ άλλων:

1. Να μην χαϊδολογεί "ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες" (sic) που λεηλατούν και ληστεύουν δημόσια περιουσία, ή συγκροτούν εγκληματικές συμμορίες που δεν διστάζουν να κακοποιήσουν - ή και να δολοφονήσουν - ανυπεράσπιστους ανθρώπους ακόμα και για λίγα ευρώ, ενώ παράλληλα διεκδικούν το "δικαίωμα" της ασυλίας απέναντι στους νόμους της πολιτείας!

2. Να μην χαϊδολογεί "τα παιδιά" που ασκούν κτηνώδη βία σε αδύναμους συνομηλίκους τους ή μικρότερα παιδιά. Όπως επίσης "τα παιδιά" που εισβάλλουν σαν συμμορίες παρανόμων της Άγριας Δύσης στα μαζικά μέσα μεταφοράς, καθυβρίζοντας και τρομοκρατώντας τους επιβάτες και παραβιάζοντας προκλητικά ακόμα και τους πλέον απαράβατους κανόνες συμπεριφοράς (μεταξύ των οποίων η απαγόρευση του καπνίσματος εντός των ΜΜΜ, όπως διαπίστωσε ιδίοις όμμασι ο γράφων σε τοπική λεωφορειακή γραμμή αθηναϊκού προαστίου).

3. Να μην χαϊδολογεί τη βία και την παραβατικότητα στα πανεπιστήμια, τα οποία θα πρέπει να λειτουργούν αποκλειστικά και μόνο σαν χώροι ακαδημαϊκής μάθησης και όχι σαν λημέρια και ορμητήρια οργανωμένης αλητείας με επίφαση "ιδεολογικών" ή "πολιτικών" κινήτρων.

4. Να μην χαϊδολογεί τον "πολιτικό" (λέμε τώρα) ή ποδοσφαιρικό χουλιγκάνο που, για να κάνει το κέφι του, καταστρέφει δημόσιες ή ιδιωτικές περιουσίες και τρομοκρατεί τις γειτονιές της πόλης, ενώ επιχειρεί να κάψει ζωντανούς τους κρατικούς λειτουργούς που είναι επιφορτισμένοι με τη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης, με τη δικαιολογία ότι η λέξη "τάξη" προκαλεί ανεξέλεγκτες αλλεργικές αντιδράσεις σε "προοδευτικούς ανθρώπους" (και οι δύο λέξεις σε εισαγωγικά!).

5. Να μην χαϊδολογεί τον "ντελιβερά" που, "για να βγάλει το μεροκάματο", οδηγεί με χίλια πάνω στο πεζοδρόμιο, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τις ζωές των πεζών που θα έχουν την ατυχία να βρεθούν στο δρόμο του...

6. Να μην χαϊδολογεί το κτήνος με την κουρσάρα, που παθαίνει επιλεκτική αχρωματοψία στο κόκκινο φανάρι και το περνάει σαν "κύριος", αδιαφορώντας για τις ζωές πεζών και άλλων οδηγών, ή πατάει γκάζι οδηγώντας ανάποδα στον μονόδρομο. Και που, φυσικά, δεν έχει το παραμικρό πρόβλημα να κάνει μανούβρες πάνω στο πεζοδρόμιο (επειδή έτσι τον βολεύει), να παρκάρει επ' αόριστον σε στροφές λεωφορείων, και να μπλοκάρει τις προσβάσεις των αναπήρων στα πεζοδρόμια.

7. Να μην χαϊδολογεί όσους περνούν παράνομα τα σύνορα της χώρας και καταφεύγουν στο έγκλημα για να επιβιώσουν σε έναν τόπο που δεν τους προσκάλεσε, ενώ απαιτούν και επιλεκτική μεταχείριση από την πολιτεία, επικαλούμενοι θρησκευτικούς ή πολιτισμικούς λόγους. Η μετανάστευση δεν είναι συνθήκη που επιβάλλεται de facto με παράνομες εισβολές και δημιουργία τετελεσμένων, αλλά οφείλει να γίνεται σύμφωνα με τους νόμους της χώρας υποδοχής και με προϋπόθεση τον σεβασμό στα ήθη της χώρας αυτής.

8. Τέλος, να μην χαϊδολογεί τους αντιπάλους της ΑΕΚ όταν με διάφορους αθέμιτους τρόπους (π.χ., παίρνοντας καλύτερους προπονητές ή/και νεότερους παίκτες) επιχειρούν να της στερήσουν το πρωτάθλημα, το οποίο η ΑΕΚ δικαιούται να κατακτά σε μόνιμη βάση!

(Υ.Γ.: Την απαίτηση Νο.8 θα μπορούσα ίσως και να την διαπραγματευτώ...)

[1]  https://www.tovima.gr/2023/10/13/opinions/otan-i-politeia-kleinei-ta-matia-stin-anomia/

Δρομάκι στο καπελάδικο του Πουλόπουλου, στο Θησείο

Να τον χαιρόμαστε!

Αφού "έλυσε" τα προβλήματα της Αθήνας, κατεβαίνει τώρα στην πολιτική - για την οποία διαβεβαίωνε προεκλογικά ότι δεν θα χρησιμοποιούσε την δημαρχία ως εφαλτήριο για πολιτική καριέρα - για να "λύσει" τα προβλήματα ενός κόμματος, ενώ φιλοδοξεί στο κοντινό μέλλον να "λύσει" και τα προβλήματα της χώρας! Κι ύστερα ξύπνησε...

Ας απολαύσουν τώρα το χάος της πόλης που απαξιώνει να υπηρετήσει, οι συν-δημότες που τον εξέλεξαν (δεν θα χρησιμοποιήσω γι' αυτούς τη λέξη που μου έρχεται στο στόμα, αν και ο πειρασμός είναι μεγάλος...), καθώς και εκείνοι που αντί να κατέβουν να ψηφίσουν προτίμησαν να πάνε κυριακάτικη εκδρομή (μη χάσουν).

Το κακό είναι ότι για κάμποσα χρόνια ακόμα, το αποτέλεσμα της αφέλειας μερικών θα το "απολαύσουμε" αναγκαστικά και οι υπόλοιποι...

Διαβάστε επίσης...

Μπορεί το ιδιωτικό χρέος να εξισώνεται με φοροδιαφυγή; Με αφορμή μια πρόταση του Μάνου Βουλαρίνου

 Σε πρόσφατες εκπομπές του στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, ο ευφυής (αλλά όχι πάντα με θέσεις τις οποίες προσυπογράφω απόλυτα) Μάνος Βουλαρίνος έκανε την εξής πρόταση, η οποία θα λύσει, υποτίθεται, το πρόβλημα των ιδιοκτητών ακινήτων που αντιμετωπίζουν κακοπληρωτές ενοικιαστές: Να καλύπτει την οικονομική ζημιά του ιδιοκτήτη το ίδιο το κράτος, και να καθίσταται αυτόματα οφειλέτης προς το δημόσιο (δηλαδή, την Εφορία) ο ασυνεπής ενοικιαστής!

Η πρόταση του Βουλαρίνου ομολογώ με ξάφνιασε, αν λάβει κανείς υπόψη ότι πρόκειται για έναν από τους πλέον ένθερμους οπαδούς (όχι μόνο του Παναθηναϊκού αλλά και) της ακραία φιλελεύθερης οικονομίας, η οποία δεν θέλει το κράτος να παρεμβαίνει - και μάλιστα ιδίοις εξόδοις - σε οικονομικές διαφορές ιδιωτικής φύσης. Για τέτοιες υποθέσεις, άλλωστε, υπάρχουν τα αστικά δικαστήρια.

Η διαφωνία μου με την πρόταση δεν έχει να κάνει με το ότι είμαι οπαδός της ΑΕΚ, αλλά με πολύ πιο θεμελιώδη ζητήματα αρχών. Καταρχήν, δεν είναι δυνατόν μία διαφορά μεταξύ ιδιωτών να ανάγεται σε διαφορά ενός ιδιώτη με το κράτος. Και, δεν μπορεί η αθέτηση ενός ιδιωτικού συμφωνητικού (υποχρέωση έγκαιρης καταβολής ενοικίου) να καθίσταται de facto ισοδύναμη ενός αδικήματος εθνικής εμβέλειας, όπως η φοροδιαφυγή!

Κατά δεύτερον, τυχόν εφαρμογή της πρότασης Βουλαρίνου θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου, αφού με βεβαιότητα θα διεκδικήσουν ανάλογη κρατική παρέμβαση προς υποστήριξή τους και άλλες κατηγορίες συναλλασσομένων (ποιος επαγγελματίας δεν αντιμετωπίζει κακοπληρωτές καθημερινά;). Με ποιο σκεπτικό θα απορρίψει το κράτος τέτοιες πρόσθετες διεκδικήσεις όταν ήδη θα έχει δημιουργήσει "δεδικασμένο"; Και, με ποιον τρόπο θα μπορέσει να τις ικανοποιήσει;

Τέλος, με χρήματα ποίων θα καλυφθούν από το κράτος οι οικονομικές ζημιές των ιδιοκτητών ακινήτων - ακόμα και αν υποτεθεί ότι, τελικά, θα ανταποκριθούν στις οιονεί "φορολογικές" υποχρεώσεις τους οι ασυνεπείς ενοικιαστές; Μήπως με χρήματα των φορολογουμένων; (Ρητορικό το ερώτημα.) Και γιατί οφείλουν, εν τέλει, οι τελευταίοι να επιβαρυνθούν με ιδιωτικά χρέη και ζημίες τρίτων;

Ελπίζω η πολιτεία να αξιολόγησε την πρόταση Βουλαρίνου απλά και μόνο ως ένα ακόμα δείγμα του αστείρευτου χιούμορ του. Γιατί, δεν θέλω να σκεφτώ τι θα συμβεί αν την πάρει στα σοβαρά!

ΚΠ 

Οδός Ηρακλειδών, Θησείο

Αποχαιρετώντας το καλοκαίρι

Τους πύργους έσβησε το κύμα 

που είχαν χτίσει τα παιδιά, 

κρύφτηκε απρόθυμα 

το τελευταίο κομμάτι ουρανού 

μες στο θολό που απόμεινε το γκρι. 

Εκεί που κάποτ’ αγναντεύαμε τα δειλινά 

στερέψαν από βλέμματα τα πέλαγα, 

μείνανε μάταια να καρτερούν 

καράβια που δε θάρθουνε ποτέ. 

Έλαμπαν διάφανοι οι ορίζοντες, 

τα σπίτια ασπρίζαν στην αντικρινή ακτή 

που τώρα πια φαντάζει μακρινή 

σα μια εικόνα μαγική πίσω απ’ τα σύννεφα. 

Χορτάρια αφρόντιστα, ξερά κλαδιά 

εκεί που ευωδιάζαν νυχτολούλουδα, 

από τις γλάστρες που στολίζαν την αυλή 

μονάχα έμεινε το χώμα... 

Εκεί που αναζητούσαμε δροσιά 

μόνα τους έμειναν τα δέντρα, 

εκεί που βρίσκαμε ζεστό ψωμί 

έμειναν μόνοι οι φούρνοι, 

εκεί που ολονυχτίς μεθούσαμε 

μονάχη έμειν’ η ταβέρνα, 

εκεί που μας ξυπνούσε η γειτονιά 

μόνα τους έμειναν τα σπίτια, 

εκεί που σβήναμε τη δίψα τ’ απογεύματα 

έμεινε μόνη η βρύση, 

εκεί που ανυποψίαστοι γελούσαμε  

έμεινε μόνη η θλίψη... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

«Γουοκισμός»: Αφύπνιση ή νέος ολοκληρωτισμός;

Αν και διακηρυγμένος στόχος του κινήματος “Woke” είναι η κατάργηση των κοινωνικών διακρίσεων, στην πράξη ο «γουοκισμός» επιδιώκει να επιβάλει την μειοψηφική άποψη ως μοναδική και καθολικά αποδεκτή αλήθεια.

Γράφει ο Κώστας Παπαχρήστου

Το λεξικό των κοινωνικών δικαιωμάτων είναι πάντα δεκτικό σε νέες προσθήκες. Ειδικά αν έχουν την τάση να προκαλούν διχασμούς στην κοινωνία, χωρίζοντάς την σχεδόν μανιχαϊστικά σε «θύτες» και «θύματα» (η λέξη «ρατσισμός», που έφτασε να υπερασπίζεται ακόμα και το «δικαίωμα» των καπνιστών να βλάπτουν την υγεία των άλλων σε δημόσιους χώρους, είναι ένα κλασικό παράδειγμα).

Τα τελευταία χρόνια το λεξικό εμπλουτίστηκε με μια λέξη που ηχεί παράξενα: «γουοκισμός». Αναφέρεται στο λεγόμενο κίνημα “Woke”, που σημαίνει αφύπνιση (ή επαγρύπνηση) απέναντι σε κάθε μορφή διάκρισης εις βάρος των κοινωνικών μειονοτήτων (εθνοτικών, πολιτισμικών, θρησκευτικών, σεξουαλικών, κλπ). Το “woke” προέρχεται από την αγγλική λέξη “to wake”, που σημαίνει ξυπνώ, αφυπνίζω.

Ο γουοκισμός εστιάζει σε μειοψηφικές κοινωνικές ομάδες τις οποίες θεωρεί ότι υπόκεινται σε «διάκριση» και «καταπίεση». Κάθε ομάδα ορίζεται με βάση ένα κοινό χαρακτηριστικό το οποίο, υποτίθεται, κατωτεροποιεί την ομάδα στη συνείδηση της υπόλοιπης κοινωνίας. Το χαρακτηριστικό αυτό μπορεί να είναι το φύλο, η φυλή, η θρησκεία, ο σεξουαλικός προσανατολισμός, κλπ. Η επιχείρηση άρσης της διάκρισης γίνεται σε δύο επίπεδα, ένα ηθικό / ιδεολογικό και ένα πολιτικό.

Κατά πρώτον, τίθεται σε αμφισβήτηση αυτό τούτο το χαρακτηριστικό που ορίζει την ομάδα. Για παράδειγμα, αν η ομάδα περιλαμβάνει άτομα που δυσφορούν για το βιολογικό φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννησή τους, η woke απάντηση είναι ότι βιολογικό φύλο δεν υφίσταται ως αντικειμενική έννοια αλλά το «φύλο» ενός ατόμου ορίζεται κατά το δοκούν, με βάση τις επιθυμίες και το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού του ίδιου του ατόμου (θεωρία του «κοινωνικού φύλου»). Σαν άλλο παράδειγμα, η υπεράσπιση του «δικαιώματος» στην (συχνά παράνομη) μετανάστευση επιστρατεύει το ιδεολόγημα των «ανοιχτών συνόρων», αφού «η Γη ανήκει σε όλους».

Σε επόμενο ηθικό / ιδεολογικό επίπεδο, επιδιώκεται η καθολική ενοχοποίηση της κοινωνικής πλειοψηφίας, εκείνων δηλαδή που δεν ανήκουν στην «καταπιεζόμενη» μειονοτική ομάδα. Έτσι, π.χ., αν είσαι λευκός Ευρωπαίος, είσαι εξ ορισμού και «κληρονομικώ δικαιώματι» συνυπεύθυνος για όλα τα εγκλήματα ρατσισμού και αποικιοκρατίας που διέπραξαν ακόμα και οι μακρινοί πρόγονοί σου! Ο ιστορικός ρατσισμός, δηλαδή, αντισταθμίζεται με έναν αντίστροφο ρατσισμό που εναλλάσσει τους ρόλους θύτη και θύματος. Επίσης, αν τυχόν είσαι ετεροφυλόφιλος, κουβαλάς οπωσδήποτε στο DNA σου την ρατσιστική προκατάληψη όλων των «στρέιτ» απέναντι στις άλλες σεξουαλικές ταυτότητες.

Φυσικά, η ηθική απαξίωση της πλειοψηφίας συνεπάγεται αυτόματα την ηθική υπεροχή της μειονοτικής ομάδας. Και, το αίσθημα ηθικής υπεροχής οδηγεί σε πολιτική διεκδίκηση. (Την πολιτικοποίηση της «ηθικής» την βιώσαμε πριν μερικά χρόνια στη χώρα μας, αλλά σε καθαρά πολιτικό επίπεδο.) Πρώτο θύμα πολιτικής δράσης είναι η ελευθερία του λόγου, η οποία καταργείται de jure με βάση το δόγμα της «πολιτικής ορθότητας», και de facto με τη δράση ακτιβιστικών ομάδων που εμποδίζουν κάθε δημόσια έκφραση μη-αρεστών απόψεων, με τρόπους που θυμίζουν τα διαβόητα τάγματα εφόδου μιας άλλης εποχής. Οδηγούμαστε έτσι στη λεγόμενη «κουλτούρα της ακύρωσης» (“cancel culture”), δηλαδή την απαγόρευση κάθε εκφοράς δημόσιου λόγου που δεν υπηρετεί τους σκοπούς του «δικαιωματισμού» (φαινόμενο που απαντάται ιδιαίτερα στους ακαδημαϊκούς χώρους).

Ακολουθεί η προσπάθεια χειραγώγησης της εκπαίδευσης, με στόχο την ενσωμάτωση και διδασκαλία συχνά αντι-επιστημονικών θέσεων που απηχούν τα ιδεολογικά δόγματα κοινωνικών μειοψηφιών (όπως, π.χ., η «θεωρία του φύλου», σύμφωνα με την οποία, όπως προαναφέραμε, το φύλο του ανθρώπου δεν καθορίζεται από την ίδια τη Φύση αλλά από τη βούληση του ατόμου). Έως ότου επιτευχθεί ο απώτατος στόχος: η μειοψηφική θέση να αποκτήσει επίσημο θεσμικό χαρακτήρα, έτσι ώστε η αποδοχή της να καταστεί υποχρεωτική για το σύνολο της κοινωνίας. Και, όπως επισημαίνει η Nathalie Heinich [1], η εξαναγκαστική επιβολή μιας μειοψηφικής ιδεολογίας στο σύνολο μιας κοινωνίας αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του ολοκληρωτισμού.

Αν και διακηρυγμένος στόχος του, λοιπόν, είναι η κατάργηση της περιθωριοποίησης και η συμπεριληπτικότητα, στην πράξη ο γουοκισμός επιδιώκει να επιβάλει την μειοψηφική άποψη ως μοναδική και καθολικά αποδεκτή αλήθεια, την οποία οφείλουν να υπερασπίζονται ακόμα και οι νόμοι της πολιτείας. Οποιαδήποτε έκφραση αμφισβήτησης, συνεπώς, θα συνεπάγεται τιμωρία. Έτσι, π.χ., ένας δάσκαλος θα είναι δυνατό να χάνει τη θέση του αν αρνείται να διδάξει σε μικρά παιδιά την «θεωρία του φύλου». Ο ναζισμός και ο σταλινισμός χαμογελούν ειρωνικά από τα σκοτεινά υπόγεια της Ιστορίας...

Κλείνω το σημείωμα με μία, ας την πούμε, φιλοσοφική νότα. Όπως έχουμε αναφέρει, ένα από τα ιδεολογικά μέσα που χρησιμοποιεί ο γουοκισμός στη μάχη κατά των κοινωνικών ανισοτήτων είναι η αμφισβήτηση της σημασίας των χαρακτηριστικών που διαφοροποιούν τους ανθρώπους και οδηγούν σε διακρίσεις. Στόχος είναι, δηλαδή, η επίτευξη δικαιοσύνης μέσω μίας όσο το δυνατόν μεγαλύτερης κοινωνικής ομοιομορφίας. Εν τούτοις, οι ίδιοι οι νόμοι της Φύσης μάς διδάσκουν ότι, ακόμα και σε συμπαντικό επίπεδο, η πορεία προς την ομοιομορφία είναι πορεία προς τον θάνατο, σύμφωνα με το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα [2].

Στην κλίμακα του ανθρώπινου μικρόκοσμου, μία μορφή ανομοιομορφίας είναι ο βιολογικός διαχωρισμός του είδους σε δύο απόλυτα διακριτά φύλα. Το να αμφισβητούμε, χάριν ομογενοποίησης, αυτόν τον διαχωρισμό, αφαιρώντας από την έννοια «άνθρωπος» την ιδιότητα «φύλο» (βιολογικό και όχι «κοινωνικό», φυσικά!), είναι σαν να απορρίπτουμε το στοιχείο που εξασφαλίζει τη συνέχεια του είδους, σαν να επιθυμούμε το τέλος του Ανθρώπου. Και μάλιστα, πριν αποφασίσει να πεθάνει το ίδιο το Σύμπαν, σε συμμόρφωση με τον δεύτερο θερμοδυναμικό νόμο. Μαζί με την παράνοια των πολέμων και την κλιματική κρίση, ο Άνθρωπος μοιάζει για μία ακόμα φορά να γίνεται νομοθέτης της αυτοκαταστροφής του!

[1] Nathalie Heinich, «Γουοκισμός: ο νέος ολοκληρωτισμός;» (Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2023).

[2] https://www.tovima.gr/2012/01/19/opinions/ta-potamia-den-gyrizoyn-pisw-i-tromokratia-toy-deyteroy-thermodynamikoy-nomoy/

ΑΡΔΗΝ

Ο Κόκκινος Βράχος (1949)

Ταινία του 1949, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Γρηγορίου Ξενόπουλου "Φωτεινή Σάντρη".

Σενάριο - Σκηνοθεσία: Γρηγόρης Γρηγορίου

Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Πληροφορίες

Εις μνήμην...

        (Σ’ αυτούς που συνήθισαν)

Βυθίζεσαι και πάλι 

στο πέλαγος της θύμησης. 

Γοργά που τρέχει η σκέψη! 

Σαν ξωτικά γυρνούν οι εικόνες 

μες στο νου, σε βασανίζουν 

με χρώματα, με μυρουδιές, μ’ ακούσματα 

και γεύσεις ασυνταίριαστες... 

Και πάλι τι γοργά 

που χάνεται η θύμηση! 

Μα πίσω θα ξανάρθει 

δυο κύματα μικρά να ξεσηκώσει 

στο τέλμα τούτο της προσαρμογής, 

εκεί που ζεις... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

Αναμονή

        (Σ’ αυτούς που πάντα περιμένουν)

Την πιο πολλή ζωή θαρρώ πως πέρασα 

τον ταχυδρόμο καρτερώντας. 

Κι όταν ερχόταν πια δεν τον περίμενα. 

Το γράμμα ήταν παλιό, 

τα νέα γνωστά ή κι αδιάφορα. 

Έλεγα, «ίσως αύριο...». 

Και της αναμονής ο μάταιος ο κύκλος 

πάλι αρχίνιζε, 

μ’ αναμονή ξανά για να τελειώσει... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

Κύκλος στον ουρανό

        (Σ’ αυτούς που δεν πιστεύουν μόνο ό,τι φαίνεται)

Σκοτάδι έπεσε στην πλατεία της φυλακής, 

κάπου στα βορειοδυτικά παράλια. 

Δεν το συνηθίζω, μα κάτι μ’ έκανε 

να κοιτάξω στον ουρανό. 

Κι ήταν ένας κύκλος πελώριος 

σα φωτοστέφανο 

στο κέντρο ακριβώς του θόλου. 

Μαζεύτηκαν κι άλλοι στην πλατεία 

- ειδήμονες κι αυτοί - 

κι όλοι μαζί μια εξήγηση ζητούσαμε 

γι’ αυτό το θαύμα που έχασκε 

πάνω απ’ τα κεφάλια μας. 

Κάποιοι λέγαν για διάθλαση, 

άλλοι για οπτική απάτη... 

Το προσκλητήριο το βραδινό 

μας διάκοψε τους στοχασμούς. 

Συναχθήκαμε στο υπόστεγο 

να καταμετρηθούμε. 

Μετά τη διάλυση, βιαστικά 

κινήσαμε για την πλατεία. 

Με μάτια ανυπόμονα 

κοιτάξαμε στον ουρανό. 

Κι εκεί, πελώριο 

ήταν στο κέντρο ένα σύννεφο 

στη θέση του κύκλου 

που ίσως να μην υπήρξε ποτέ... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ) 

Μια διχαστική «συμπεριληπτικότητα» στο Παρίσι

Παρακολουθώντας την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι, θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί αν το κεντρικό ζητούμενο της διοργάνωσης ήταν η προώθηση της ιδέας του αθλητισμού ή, αντίθετα, η προώθηση της ατζέντας της λεγόμενης "συμπεριληπτικότητας"...

 Γράφει ο Κώστας Παπαχρήστου

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι η κορυφαία διεθνής αθλητική συνάντηση. Σκοπός τους είναι να φέρουν κοντά τα έθνη, προάγοντας την ιδέα της παγκόσμιας ενότητας μέσω του αθλητικού ιδεώδους. Βασική επιδίωξη του θεσμού είναι η ενθάρρυνση της συμφιλίωσης και η άμβλυνση των διχαστικών αντιθέσεων μέσα στην ανθρώπινη κοινότητα.

Εν τούτοις, στο όνομα μίας αμφιλεγόμενης "συμπεριληπτικότητας", είδαμε κι εδώ να παρεισφρέει και να προβάλλεται επίσημα - και μάλιστα υπό μορφή ακραίας πρόκλησης - ένα ζήτημα που από τη φύση του έχει χωρίσει τη Δύση σε "woke" και "αντι-woke" στρατόπεδα, ενώ απειλεί να αποτελέσει αιτία για την άνοδο - ή επάνοδο - στην εξουσία επικίνδυνων λαϊκιστών με περιορισμένα έως ανύπαρκτα δημοκρατικά ανακλαστικά.

Όμως, ας δεχθούμε, χάριν συζητήσεως, ότι η "συμπεριληπτικότητα" είναι ένα θέμα που οφείλει να προβάλλεται ακόμα και σε αθλητικές συναντήσεις. Προσοχή: δεν εννοώ την αυτονόητη δυνατότητα συμμετοχής αθλητών με "ιδιαίτερα" χαρακτηριστικά, αλλά την αξιοποίηση των αγώνων για την προβολή κοινωνικών μηνυμάτων υπέρ της αποδοχής της διαφορετικότητας. Ερώτηση: Γιατί η "συμπεριληπτικότητα" καταλήγει να αφορά ένα και μόνο πεδίο, εκείνο των σεξουαλικών ταυτοτήτων; Και, στο κάτω-κάτω, ποιων βασικών δικαιωμάτων στερούνται σήμερα οι άνθρωποι στις δυτικές χώρες, λόγω των (όποιων) σεξουαλικών τους επιλογών; Άρα, ποιος ο λόγος να ενσωματωθούν "παρελάσεις υπερηφάνειας" (sic) στις τελετές έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων;

Αν η Επιτροπή των Ο.Α. θέλει να δώσει μηνύματα υπέρ της συμπερίληψης της διαφορετικότητας, υπάρχουν και άλλα ζητήματα, ακόμα πιο σοβαρά. Ενδεικτικά: 

1. Μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για τα άτομα με κινητικά προβλήματα, που δικαιούνται να συμμετέχουν ισότιμα στον επαγγελματικό στίβο αλλά και να κινούνται με ασφάλεια στους δρόμους (χωρίς κάποιος ασυνείδητος να μπλοκάρει πάντα την πρόσβαση στο πεζοδρόμιο!).

2. Αυξημένη ευαισθητοποίηση, επίσης, για τα άτομα της τρίτης ηλικίας, που πρέπει να βρεθεί τρόπος να αισθάνονται ενεργοί πολίτες και όχι απόμαχοι της ζωής (με ό,τι δυσάρεστο μπορεί να επιφέρει ένα διαβρωτικό αίσθημα κατάθλιψης...).

3. Ισότιμη και δίκαιη μεταχείριση του νόμιμου μετανάστη, που έχει ενσωματωθεί πλήρως στη δυτική κοινωνία και δεν εργάζεται υπόγεια για την αποδόμηση των θεμελιωδών αξιών της.

Αυτό που επισημάνθηκε από πολλούς σχολιαστές είναι ότι η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι έβαλε τον αθλητή σε δεύτερο πλάνο, αφού σε πρώτο πλάνο τέθηκε ο κοινωνικός ακτιβιστής. Και μάλιστα, σε ένα πεδίο όπου ο ακτιβισμός μοιάζει με παραβίαση ανοικτής θύρας, αφού κανένα σχετικό κοινωνικό δικαίωμα δεν αμφισβητείται και δεν απειλείται σήμερα. Για να μην πω ότι διώκονται απηνώς από την "αστυνομία" των social media όσοι τολμούν να εκφράσουν απόψεις που αποκλίνουν από τα δόγματα του "δικαιωματισμού"!

Τελικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι στο Παρίσι διαπράχθηκε ένα αναμφισβήτητο ατόπημα: Στο όνομα της συμπερίληψης, δόθηκε χώρος στην πρόκληση. Κι αυτό θα τροφοδοτήσει και θα ενισχύσει τον διχασμό που ήδη έχει επιφέρει στις κοινωνίες της Δύσης η υπερ-προβολή της woke κουλτούρας. Κάτι τέτοιο σίγουρα δεν αρμόζει σε έναν θεσμό που στοχεύει στη συμφιλίωση, όπως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Αμφιβάλλω, εν τούτοις, αν τις συνέπειες αυτού του διχασμού είναι σε θέση να προβλέψουν - ή, έχουν τη διάθεση να αποτρέψουν - οι δυτικές ηγεσίες. Πολύ φοβάμαι ότι θα τις μετρήσουν επώδυνα κατόπιν εορτής, στη μορφή εκλογικών αποτελεσμάτων που οι περισσότεροι απευχόμαστε και σε λίγους θα αρέσουν...