Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2022
Τα τραίνα των Ναζί, παλαιών και νεότερων...
Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην εξωτερική όψη πολλών τραίνων που μετέφεραν στρατιώτες των Ναζί στο ανατολικό μέτωπο μπορούσε κάποιος να διαβάσει μία φράση, γραμμένη με λευκή μπογιά:
"Πάμε στον πόλεμο να σκοτώσουμε πολλούς Εβραίους!"
"Πάμε στον πόλεμο να σκοτώσουμε πολλούς Ουκρανούς Ναζί!"
Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2022
Κίεβο 2022. Όπως Λένινγκραντ 1941...
Πολιορκία του Λένινγκραντ (1941-44) |
Ο Καρλ Μαρξ είχε πει πως η Ιστορία συμβαίνει ως τραγωδία και επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Αν και δεν είναι από τους φιλοσόφους που συμπαθώ ιδιαίτερα, οφείλω να υποκλιθώ στην ευστοχία των λόγων του! Γιατί, όταν ο Άνθρωπος δεν διδάσκεται από την Ιστορία, είναι καταδικασμένος να επαναλάβει τα λάθη του. Μόνο που, κάποιες φορές, οι ρόλοι του ως θύτη ή ως θύματος εναλλάσσονται. Το ίδιο και τα αισθήματα συμπάθειας για τα βάσανά του, και αποστροφής για τα πεπραγμένα του...
Μία σειρά ντοκιμαντέρ εποχής, παραγωγής του αμερικανικού στρατού, παρουσιάζει τις πιο σκληρές όψεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Έχω συγκεντρώσει τα επεισόδια εδώ:
https://costas-sci.blogspot.com/2016/01/second-world-war-american-style.html
(Ζητώ συγνώμη για την απουσία ελληνικών υποτίτλων.) Θα εστιάσω σε ένα από αυτά, το οποίο αφορά την επίθεση των Ναζί στη Σοβιετική Ένωση το 1941:
Προκαλούν αποτροπιασμό οι εικόνες των νεκρών παιδιών - και των άλλων άοπλων θυμάτων πολέμου - από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς. Και νιώθουμε αληθινή συμπάθεια μαζί με θαυμασμό για τους ηρωικούς κατοίκους του Λένινγκραντ, που άντεξαν τη φρικτή (θα έλεγα, κτηνώδη) ναζιστική πολιορκία χωρίς ποτέ να παραδώσουν την πόλη τους. Όσοι κατάφεραν να επιζήσουν από τους ανελέητους βομβαρδισμούς και το κρύο του χειμώνα (αφού καύσιμα δεν υπήρχαν λόγω του αποκλεισμού) χρειάστηκε να φάνε ακόμα και ποντίκια για να επιβιώσουν. Ήταν το «Μεσολόγγι» του εικοστού αιώνα... (Διαβάστε σχετικά)
Μετά από 80 χρόνια, η συμπάθεια και ο θαυμασμός που κάποτε νιώσαμε για τους Ρώσους έχουν δώσει τη θέση τους σε αισθήματα απέχθειας και οργής γι' αυτούς, καθώς τους βλέπουμε να διαπράττουν στην Ουκρανία εγκλήματα πολέμου ανάλογα με εκείνα που οι ίδιοι είχαν υποστεί από τους Ναζί. Το Κίεβο είναι ένα σύγχρονο "Λένινγκραντ". Και προκαλεί αίσθημα θλίψης να ακούς Έλληνες "χριστιανούς" να χειροκροτούν τις θηριωδίες στις οποίες έχουν επιδοθεί οι εισβολείς από την αρχή του πολέμου, όπως οι βομβαρδισμοί αμάχων, τα ναζιστικής σκληρότητας βασανιστήρια, και οι βιασμοί γυναικών.
Ναι, ο Μαρξ είχε δίκιο τελικά: κάποιες φορές η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Μόνο που, και η ίδια η φάρσα είναι δυνατό να κουβαλά τη δική της τραγικότητα...
Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2022
Η Νεβάδα δίνει ανάσα στην Αμερικανική Δημοκρατία!
Τη Νεβάδα τη γνώρισα μία και μοναδική φορά, σαν περαστικός. Ταξίδευα με ένα Van, φιλοξενούμενος της Ομάδας Ακουστικής στο Πανεπιστήμιο BYU της Γιούτα, με προορισμό το Άναχαϊμ της Καλιφόρνιας όπου η ομάδα θα συμμετείχε σε ένα συνέδριο.
Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2022
Χριστόφορος Παπακαλιάτης: Ο ναρκισσισμός του σκηνοθέτη μπροστά στην κάμερα
Αυτόν τον κίνδυνο τον έλαβε υπόψη ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ όταν σκηνοθέτησε το αριστούργημά του "Ordinary People" (1980). Έτσι, απέφυγε την παγίδα της ωραιοπαθούς αυτο-αναφορικότητας του σκηνοθέτη, διευθύνοντας την παραγωγή από το πίσω μέρος και μόνο της κάμερας.
Γράφω αυτές τις σκέψεις με αφορμή ένα video που κυκλοφόρησε πρόσφατα στο Διαδίκτυο, με θέμα μία "ερωτική σκηνή" από την τηλεοπτική σειρά "Maestro" (την οποία σειρά, ομολογώ, δεν παρακολουθώ). Η σκηνή περιγράφει μία ερωτική φαντασίωση, όχι ένα "πραγματικό" (βάσει του σεναρίου) γεγονός. Έτσι, θα μπορούσε να αποδοθεί παρεμφατικά - θα έλεγα, ιμπρεσιονιστικά - με χρήση ειδικών εφέ που να αναδεικνύουν την επιθυμία χωρίς να εστιάζουν με γεωμετρική λεπτομέρεια στον τρόπο.
Αντί τέτοιας, καθαρά καλλιτεχνικής επιλογής, ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης σκηνοθετεί τον εαυτό του σε μία κιτς παραλλαγή μιας φημισμένης ερωτικής σκηνής από το "Pretty Woman", σε εκδοχή "τσόντας" που - δήθεν - παράγει καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Έχοντας προφανώς στο μυαλό του την μέση εκπρόσωπο μίας μερίδας του τηλεοπτικού κοινού που αποτελεί target group για τους σπόνσορες της σειράς: την στερημένη μικρο-μεσοαστή που σιελορροεί στη θέα των επιμελώς εκτιθέμενων ακάλυπτων "προσόντων" του ναρκισσευόμενου ηθοποιού-σκηνοθέτη!
Δεν ξέρω αν "πήρε φωτιά το Τουίτερ" εξαιτίας της εν λόγω σκηνής, όπως μας βεβαιώνουν τα ηλεκτρονικά μέσα ιδιοκτησίας του καναλάρχη. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι, για μία ακόμα φορά ο Παπακαλιάτης χάνει το μέτρο. Όπως κάποτε που είχε την έμπνευση να παρομοιάσει μία πολυεθνική εταιρεία με το... Άουσβιτς! Όμως, ο εύκολος εντυπωσιασμός δεν παράγει πάντοτε Τέχνη...
Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2022
Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2022
Νεκροταφείο συνειδήσεων...
Leningrad (1941 - 44) |
Κάπου διάβασα, ως σχόλιο για πρόσφατες κτηνωδίες ενάντια σε άμαχους πληθυσμούς:
Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2022
"Κραυγή Γυναικών" ("A Dream of Passion", 1978)
Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2022
Ο φαύλος κύκλος της αιώνιας εφηβείας μας...
Σε έναν κόσμο που αλλάζει τόσο γρήγορα, τόσο απρόβλεπτα, τόσο επικίνδυνα, νιώθουμε σαν τους έφηβους που, μετά τα χρόνια του μακάριου, σχεδόν αφελούς εφησυχασμού τους για τις "αυτονόητες" και "αδιαπραγμάτευτες" βεβαιότητες της ζωής, έρχονται κάποια στιγμή πρόσωπο με πρόσωπο με μία σκληρή πραγματικότητα για την οποία ελάχιστα ήταν προετοιμασμένοι.
Τρελοί κι ανυποψίαστοιδιαβήκαμε τους δρόμους του καιρούέφιπποι στης αθανασίας τ’ αλαζονικό μαςτο αυτονόητο,με έπαρση πολλή κατάματατον ήλιο ατενίζονταςμες στο γαλάζιο, άνεφο ουρανό...Πώς δεν τα είδαμε που έρχονταν τα σύννεφα;Πώς δεν ακούσαμε τον κεραυνό από μακριά;Πώς δε μυρίσαμε στο χώμα τη βροχή;Τώρα μένω πια μάταια ν’ αναζητώτ’ αυτάρεσκα χαμόγελατης σίγουρής μου αυθάδειας,τον κόσμο εκείνο το «μηδαμινό»που έλεγαν μου ανήκε,την πόρτα πάντα πρόθυμαχωρίς να με ρωτάν’ ανοίγει σαν γυρνώ,τις μυρωδιές απ’ το φαΐποτέ που δεν ετοίμασα...Όμως, σα δείτε τα παιδιάμην τους χαλάτε τ’ όνειρο,της αυταπάτης το άλογομην τ’ αγριεύετετόσο ωραίο που μοιάζει το ταξίδι!Τρελά κι ανυποψίαστααφήστε να διαβαίνουνετους δρόμους του καιρούμες στα δικά τους τ’ αλαζονικάτα «αυτονόητα».Ώσπου να δουν τα σύννεφα,ν’ ακούσουν τη βροντή,την πρώτη να μυρίσουν τη βροχήκάποια στιγμή στο χώμα...
(Από την Παραληρηματική Τριλογία)
Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2022
Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2022
Βρίσε, αν θέλεις, την Ελλάδα. Μόνο μην πεις κακή κουβέντα για τον Πούτιν!
Μπορείς να βρίζεις την Ελλάδα όσο θέλεις. Δεν κοστίζει τίποτα, άσε που σε κάνει και trendy στα social media...
Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2022
Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου 2022
Τα καλοκαιρινά φώτα πριν το χειμωνιάτικο σκοτάδι...
Τα κτίρια ίσως πάψουν να φωτίζονται τον χειμώνα που θα 'ρθει. Μπορεί και τους επόμενους...
Παρασκευή 2 Σεπτεμβρίου 2022
Nadezhda Simonyan : Μουσική κινηματογράφου
Όχι όσο γνωστή θα της άξιζε, η Nadezhda Simonyan (1922-1997) υπήρξε σημαντική σοβιετική συνθέτης μουσικής κινηματογράφου. Παραθέτω δύο χαρακτηριστικά δείγματα γραφής της από αντίστοιχες ταινίες. Προσέξτε ειδικά στην πρώτη ("Η Κυρία με το σκυλάκι", βασισμένη σε διήγημα του Αντόν Τσέχωφ) ένα πολύ διακριτό "άρωμα" Τσαϊκόφσκι!
The Lady with the Little Dog (1960)
The Green House (1969)
Δευτέρα 29 Αυγούστου 2022
Τρίτη 23 Αυγούστου 2022
Λεμονοδάσος | Τηλεοπτική σειρά βασισμένη στο μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη
Δευτέρα 22 Αυγούστου 2022
Μια νύχτα στο Ζάππειο...
Σάββατο 20 Αυγούστου 2022
Σάββατο 13 Αυγούστου 2022
Παρασκευή 12 Αυγούστου 2022
Τρίτη 9 Αυγούστου 2022
Δευτέρα 8 Αυγούστου 2022
Τρίτη 2 Αυγούστου 2022
Τρίτη 26 Ιουλίου 2022
Δευτέρα 25 Ιουλίου 2022
Περί "ιδιορρυθμίας" και "κανονικότητας"...
Αν σου λένε ότι είσαι "ιδιόρρυθμος" και όχι "κανονικός", επειδή ακολουθείς αυτό που έχει ανάγκη ο εαυτός σου αντί να ετεροκαθορίζεσαι με βάση το "ρεύμα" που ορίζουν οι άλλοι, πες ένα "ευχαριστώ" : σου λένε την αλήθεια!
Παρασκευή 22 Ιουλίου 2022
Πώς μία βόλτα στην Πλάκα δίνει απάντηση σε ένα επιστημονικό αίνιγμα!
Μετά από επίπονη έρευνα πολλών χρόνων, σήμερα κατόρθωσα επιτέλους να δώσω απάντηση σε ένα ερώτημα που απασχολεί ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα: Γιατί δεν έχουν εμφανιστεί ποτέ εξωγήινοι στη Γη.
Πέμπτη 21 Ιουλίου 2022
Τετάρτη 20 Ιουλίου 2022
Bruno Walter: Ένας ευγενής τού πόντιουμ!
Ο Bruno Walter υπήρξε από τις ευγενέστερες μορφές της γενιάς του στον χώρο της διεύθυνσης ορχήστρας, σε αντίθεση με τυραννικούς δικτάτορες του πόντιουμ όπως, λ.χ., ο Toscanini ή ο Klemperer. (Ο τελευταίος επέκρινε τον Walter για την ευγενική του μεταχείριση στους μουσικούς της ορχήστρας. Έλεγε μάλιστα χαριτολογώντας ότι, σε σύγκριση με τον Walter, εκείνος ήταν "απόλυτα ανήθικος"!)
Όμως, ας μη μας ξεγελά το ευγενικό ύφος του Walter, αφού υπήρξε τόσο τελειομανής και απαιτητικός ώστε συχνά εξαντλούσε τα όρια της αντοχής των μουσικών του μέχρι να πάρει το αποτέλεσμα που ήθελε!
Στο video βλέπουμε μία πρόβα της δεύτερης συμφωνίας του Brahms, καθώς και μία συνέντευξη του Walter στην αμερικανική τηλεόραση. Η λατρεία του για τον Wagner, τον Mozart και τον Mahler είναι κάτι περισσότερο από εμφανής!
Σάββατο 16 Ιουλίου 2022
Παρασκευή 15 Ιουλίου 2022
Τετάρτη 13 Ιουλίου 2022
Σάββατο 9 Ιουλίου 2022
Maurice Abravanel: Ένας μεγάλος «άγνωστος» μαέστρος!
Στην Ελλάδα είναι σχετικά άγνωστος, αν και γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη (1903). Στην Αμερική θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους μαέστρους που εργάστηκαν στη χώρα εκείνη, ο άνθρωπος που κατ' ουσίαν δημιούργησε τη Συμφωνική της Γιούτα (Utah Symphony Orchestra). Ήταν η πρώτη αμερικανική ορχήστρα που, κάτω από τη δική του διεύθυνση, ηχογράφησε το σύνολο των 9 Συμφωνιών (συν το Adagio της 10ης) του Gustav Mahler. Και ομολογώ ότι αγαπώ τις ερμηνείες του στον Μάλερ περισσότερο από εκείνες, π.χ., του Leonard Bernstein!
Στο video που ακολουθεί παίρνουμε μία γεύση από τους ήχους της ορχήστρας του Maurice Abravanel (1903-1993). Το υπέροχο Adagietto από την Πέμπτη Συμφωνία του Μάλερ "ντύνει" μουσικά τις εικόνες των κυμάτων της θάλασσας του Νέου Πύργου, ενός (κάποτε) προσφυγικού χωριού στη Βόρεια Εύβοια...
«Τριστάνος και Ιζόλδη»: Όταν οι νότες λένε περισσότερα απ' όσα επιτρέπεται να πουν οι λέξεις...
Τρίτη 5 Ιουλίου 2022
Τετάρτη 29 Ιουνίου 2022
Αμερικανική υποκρισία...
Αυτή είναι η λίστα των αμερικανικών πολιτειών που έσπευσαν να ενεργοποιήσουν νόμους για την "προστασία της ανθρώπινης ζωής" από τη στιγμή της σύλληψης:
AlabamaArkansasIdahoKentuckyLouisianaMississippiMissouriNorth DakotaOklahomaSouth DakotaTennesseeTexasUtahWyoming
Σάββατο 25 Ιουνίου 2022
Quo vadis, USA?
Ο (εικονιζόμενος) υπερ-συντηρητικός δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, Clarence Thomas, ζητά τώρα να επανεξεταστεί και το δικαίωμα στην αντισύλληψη! Προς το παρόν, οι υπόλοιποι συντηρητικοί συνάδελφοί του απλά "το σκέφτονται"...
Παρασκευή 17 Ιουνίου 2022
Δηλαδή, τι το φοβερό είπε ο Μανώλης Μητσιάς;
Άγριο μπούλινγκ - με υβριστικούς, μάλιστα, χαρακτηρισμούς - δέχθηκε από "προοδευτικούς" κύκλους ο γνωστός τραγουδιστής Μανώλης Μητσιάς, με αφορμή μια πρόσφατη τοποθέτησή του στο πλαίσιο τηλεοπτικής συνέντευξης:
"Δεν με πειράζει αν κάποιος είναι ομοφυλόφιλος, αρκεί να μην προκαλεί. Κάνε ό,τι θες στη ζωή, αλλά μην προκαλείς. Κανείς δεν πάει να εξετάσει το βράδυ με ποιον κοιμάται ο άλλος, ο καθένας έχει τη δική του ζωή και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, (αρκεί όμως) να μην προκαλείς."
Πέραν από αυτονόητες αντιδράσεις από γνωστές "κοινότητες" και αυτόκλητους διαδικτυακούς "εισαγγελείς", υπήρξαν καυστικά σχόλια ακόμα και σε συστημικά μέσα ενημέρωσης. Αναφέρω, ενδεικτικά, ένα μάλλον εμπαθές κείμενο του Δημήτρη Ρηγόπουλου στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, με τον ειρωνικό τίτλο "Έσχατες παραχωρήσεις". Σταχυολογώ μερικά αποσπάσματα:
Ο Μανώλης Μητσιάς έγινε κομιστής ενός καραμπινάτου ομοφοβικού κλισέ, που συχνά διατυπώνεται ελαφρά τη καρδία επειδή αυτός που το ξεστομίζει πιστεύει ακράδαντα ότι λέει κάτι πολύ υποστηρικτικό και φιλελεύθερο. Ενώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Το «δεν έχω κανένα πρόβλημα μαζί τους αρκεί να μην προκαλούν» είναι η επιτομή ενός, ας πούμε, καλοσυνάτου, κεκαλυμμένου ρατσισμού, που τις περισσότερες φορές εκφέρεται αφελώς με το επένδυμα μιας έσχατης παραχώρησης.
Αυτός που το διατυπώνει θεωρεί ενδόμυχα ότι έχει κάνει κάποιου είδους υπερφυσικό, επώδυνο, εσωτερικό συμβιβασμό: δεν τους φτύνουμε στον δρόμο, δεν χασκογελάμε μπροστά τους, δεν τους πλακώνουμε στο ξύλο, αλλά ας μας κάνουν τη χάρη, ας δείξουν ότι αναγνωρίζουν τη γενναιοδωρία μας και τουλάχιστον ας μην «προκαλούν».
Δηλαδή να μην αγκαλιάζονται μπροστά σ’ εμάς και στα παιδιά μας, να μην επιβάλλουν την ενοχλητική τους παρουσία, να μη θέλουν να παντρευτούν ή να υιοθετήσουν παιδιά. Να ζουν όπως ο «Αχιλλέας από το Κάιρο» του ομότεχνου Κώστα Τουρνά· κρυμμένοι, αθέατοι και ακίνδυνοι στα σκοτεινά υπόγεια της δεκαετίας του ’70.
Κανείς από τους πρόθυμους κριτές δεν μπήκε στον κόπο να εξετάσει αν η τοποθέτηση του Μητσιά αφορούσε αποκλειστικά και μόνο τους φέροντες ερωτικές ιδιαιτερότητες (συγνώμη αν ενοχλεί ο όρος, αλλά τον θεωρώ απολύτως δόκιμο) ή αφορούσε κάτι πολύ γενικότερο: την προάσπιση του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα για κάθε μορφή ερωτικής συμπεριφοράς! Γιατί, όταν αυτοθέλητα παραιτούμαστε από αυτό το δικαίωμα εκθέτοντας τις ερωτικές μας ανταλλαγές σε κοινή θέα, στρώνουμε το χαλί σε εκείνους που θα ήταν πρόθυμοι να μας το αμφισβητήσουν. Με άλλα λόγια, εκείνους που πιστεύουν ότι ο ιδιωτικός βίος είναι μάλλον παραχώρηση προς τον πολίτη, παρά κατοχυρωμένο, αδιαμφισβήτητο και αναφαίρετο δικαίωμά του!
Όχι για να υπερασπιστώ τον Μητσιά (δεν το έχει ανάγκη) αλλά για να συνεισφέρω μερικούς προβληματισμούς πάνω στο επίμαχο ζήτημα, παραθέτω ολόκληρο ένα άρθρο μου του 2015 στο ΒΗΜΑ:
------------------------------------------------
Πάω πολλά χρόνια πίσω... Ένας συμφοιτητής και καλός φίλος από την παρέα τα «είχε φτιάξει» με μια κοπέλα μικρότερης ηλικίας. Καταπιεσμένοι κι οι δύο από τις συντηρητικές οικογένειές τους, βρήκαν έναν τρόπο να βγάλουν το άχτι τους στον γενικό συντηρητισμό της εποχής: Επέλεγαν τα δημόσια μέσα μεταφοράς ως τον πλέον δόκιμο χώρο για να εκφράσουν το «πάθος τους» με μακρόσυρτα φιλιά και περιπαθείς (στα όρια του επιτρεπτού) περιπτύξεις.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι, όπως ομολογούσε ο φίλος, απολάμβαναν και οι δύο τα ενοχλημένα βλέμματα των υπόλοιπων επιβατών. Θα έλεγε κανείς πως, με τον τρόπο τους, τιμωρούσαν την κοινωνία για την έλλειψη ανοχής απέναντι στη δημόσια έκθεση διαπροσωπικών καταστάσεων που, από τη φύση τους, θα έπρεπε – κατά την κοινωνία πάντα – να εκφράζονται με την δέουσα ιδιωτικότητα.
Σήμερα, τα όρια ανοχής έχουν διευρυνθεί σημαντικά. Τόσο ώστε η απροκάλυπτη εκδήλωση ερωτικών διαθέσεων σε κοινή θέα να μην είναι, πλέον, τρόπος αντίδρασης αλλά αποτέλεσμα ενσυνείδητης παραίτησης από το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα. Μια παραίτηση που γίνεται ελαφρά τη καρδία, βέβαια, με δεδομένη την ευκολία με την οποία ο σύγχρονος άνθρωπος ακυρώνει το περιβάλλον του στεγανοποιώντας επιλεκτικά τη συνείδησή του...
Μια νέα πρόκληση, όμως, έρχεται να θέσει και πάλι σε δοκιμασία την κοινωνική ανεκτικότητα απέναντι στην απο-ιδιωτικοποίηση των ερωτικών σχέσεων. Τούτη τη φορά, μάλιστα, ο πήχης στέκει ψηλότερα, αφού ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας καλείται να συμφιλιωθεί με την εικόνα ανοικτής έκφρασης ερωτικών αισθημάτων ανάμεσα σε ομόφυλα άτομα. Κάποιοι θα χαρακτήριζαν τον μη-δυνάμενο να συμφιλιωθεί ως απλά συντηρητικό. Πολλοί, εν τούτοις, θα έσπευδαν να του κολλήσουν μια ακόμα χειρότερη ετικέτα: αυτή του «ρατσιστή». Ή, εν προκειμένω, του «σεξιστή».
Στη χώρα μας υπάρχουν πλέον νόμοι που προστατεύουν και διασφαλίζουν το δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Θα έπρεπε, ίσως, να υπήρχαν και νόμοι που να προστατεύουν το δικαίωμα της ένστασης για τη διαχείριση της διαφορετικότητας από τους ίδιους τους φορείς της! Προϋπόθεση: Ο τρόπος έκφρασης της διαφωνίας να μην προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και να μην περιλαμβάνει ή υποκινεί συμπεριφορές που θα μπορούσαν αντικειμενικά να χαρακτηριστούν ως ρατσιστικές [1,2].
Αν το ζητούμενο για την κοινωνία είναι η αποκατάσταση της ισότητας και η δίκαιη κατανομή της ελευθερίας, τότε θα πρέπει να γίνει αποδεκτή από όλους η αμφίδρομη ισχύς ενός κοινωνικού δικαιώματος. Συγκεκριμένα, αν κάποιος διεκδικεί την απόλυτη ελευθερία στη δημόσια έκθεση προσωπικών του ιδιαιτεροτήτων, τότε και κάποιος άλλος μπορεί εξίσου να αξιώσει την ελευθερία στην έκφραση απαρέσκειας για συμπεριφορές προ των οποίων τίθεται και οι οποίες (για τους όποιους λόγους) τον ενοχλούν.
Για παράδειγμα, έχω δικαίωμα να αλλάξω θέση στο λεωφορείο αν πλάι μου τεκταίνεται κάτι που δεν είναι συμβατό με την προσωπική μου αισθητική, χωρίς καν να υποχρεούμαι να υποκριθώ, π.χ., ότι με ενοχλεί ο ήλιος ή ότι πρόκειται να κατέβω στην επόμενη στάση. Το ίδιο σε έναν κινηματογράφο, ακόμα και μέσα στο χώρο του Κοινοβουλίου! Όπως δικαιούμαι, εν γένει, να εκφράζω δημόσια τις αντιρρήσεις μου για μια κοινωνική συμπεριφορά με την οποία δεν συμφωνώ, αρκεί βέβαια να μην παραβιάζω τις αυτονόητες προϋποθέσεις σεβασμού της προσωπικότητας που τέθηκαν πιο πάνω.
Η (ρητορική ή έμπρακτη) ένστασή μου αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί ρατσιστική, αφού ο ρατσισμός αφορά χαρακτηριστικά τα οποία δεν είναι αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής εκείνου που τα φέρει. Και η δημόσια συμπεριφορά είναι θέμα επιλογής του καθενός μας!
Έτσι, όσο ηθικά και νομικά καταδικαστέα είναι η πράξη της εξύβρισης ενός ανθρώπου λόγω των σεξουαλικών του προσανατολισμών, άλλο τόσο καταδικαστέα (θα πρέπει να) είναι η άκριτη επικόλληση υβριστικών ετικετών όπως «ρατσιστής», «σεξιστής» ή «φασίστας» σε όποιον τολμά να εκφράζει με τη δέουσα ευπρέπεια την αντίθεσή του στον τρόπο προβολής των ερωτικών ιδιαιτεροτήτων από τους φορείς τους.
Προς αποφυγή τυχόν παρεξηγήσεων, τονίζω ότι η επίλυση ενός χρονίζοντος νομικού προβλήματος με άμεσες κοινωνικές συνέπειες είναι κάτι που ασφαλώς οφείλουμε όλοι να χαιρετίσουμε. Οι θριαμβολογίες, όμως, όπως και κάποιες άκομψες προκλήσεις εκ μέρους των δικαιωθέντων, αποδυναμώνουν τις προοπτικές καθολικής αποδοχής των θέσεών τους και, εν τέλει, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός ακόμα διχασμού στην κοινωνία.
Εκτός, βέβαια, αν η πρόκληση καθαυτή είναι το ζητούμενο, εν είδει τιμωρίας σε μια κοινωνία που δυσκολεύεται να αποδεχθεί και να ενσωματώσει κάποιες μορφές διαφορετικότητας. Κάτι σαν τα μάλλον συμπλεγματικά κίνητρα της ανώριμης συμπεριφοράς των φίλων των φοιτητικών χρόνων...
[1] Ρατσισμός: Εννοιολογική προσέγγιση μιας ετικέτας
Παρασκευή 10 Ιουνίου 2022
"Βρέχει στη φτωχογειτονιά..."
Τα απομεινάρια μίας ταβέρνας στον (κάποτε) προσφυγικό συνοικισμό στου Φιλοπάππου. Τον τόπο που ενέπνευσε το "Βρέχει στη φτωχογειτονιά" στη "Συνοικία το Όνειρο"...
Μικρές στιγμές σε μια μεγάλη πόλη
Στιγμιότυπα μιας πόλης... Γυρισμένο το 2012 στην περιοχή της Ακρόπολης. Κάποια πράγματα έχουν αλλάξει από τότε...
Κυριακή 5 Ιουνίου 2022
Μερικές επίκαιρες σκέψεις
Θεόδωρος Δηλιγιάννης |
Μήπως, τελικά, υπήρξε κακός υπολογισμός στη σύνταξη της ομιλίας του Πρωθυπουργού στο αμερικανικό Κογκρέσο; Μήπως, για λόγους εσωτερικής πολιτικής, ειπώθηκαν ανοιχτά κάποια πράγματα που θα έπρεπε να είχαν συζητηθεί "κεκλεισμένων των θυρών" με την αμερικανική ηγεσία;