Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2022

Το τέλος μιας μέρας... Το τέλος μιας χρονιάς...


Τα τραίνα των Ναζί, παλαιών και νεότερων...


Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην εξωτερική όψη πολλών τραίνων που μετέφεραν στρατιώτες των Ναζί στο ανατολικό μέτωπο μπορούσε κάποιος να διαβάσει μία φράση, γραμμένη με λευκή μπογιά:

"Πάμε στον πόλεμο να σκοτώσουμε πολλούς Εβραίους!"

Αν πιστέψουμε την φιλο-Πουτινική προπαγάνδα που διακινείται στα social media από "συμπατριώτες" μας (πώς να θεωρήσω, άραγε, συμπατριώτη μου κάποιον που, με τον τρόπο του, προσφέρει αφειδώς επιχειρήματα σε έναν εχθρό που απειλεί να εισβάλει αλά-Πούτιν στη χώρα μου και να βομβαρδίσει αλά-Κίεβο την Αθήνα;), το αντίστοιχο (και εξίσου δόλιο) σύνθημα για τους Ρώσους στρατιώτες που ξεκινούν σήμερα να πάνε να πολεμήσουν στην Ουκρανία, θα μπορούσε να είναι:

"Πάμε στον πόλεμο να σκοτώσουμε πολλούς Ουκρανούς Ναζί!"

Και, για να μην μείνει η παραμικρή αμφιβολία για τα "αντιναζιστικά" - άρα εξ ορισμού "αντιρατσιστικά" - αισθήματα των φιλο-Πουτινικών Ελλήνων, αρκεί να προσέξουμε ότι αναφέρονται στον ΕΒΡΑΙΟ Πρόεδρο της Ουκρανίας με τον χαρακτηρισμό "ο ζουμπάς". Κάτι τέτοιους, που δεν προσιδίαζαν στο ιδεώδες του "Άριου", τους εξαφάνιζε με συνοπτικές διαδικασίες ο Αδόλφος, πρωτο-δάσκαλος του Βλαδίμηρου!

Παρεμπιπτόντως, οι σύγχρονοι ναζί κατεδαφίζουν τώρα ό,τι είχε απομείνει από το βομβαρδισμένο ιστορικό θέατρο της Μαριούπολης, στα ερείπια του οποίου θάφτηκαν τον περασμένο Μάρτιο εκατοντάδες άμαχοι που είχαν βρει καταφύγιο εκεί. Κάποτε η Ρωσία παρήγε πολιτισμό. Τώρα μπορεί μόνο να τον γκρεμίζει. Και να τον δολοφονεί...

ΚΠ

Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2022

Κίεβο 2022. Όπως Λένινγκραντ 1941...

Πολιορκία του Λένινγκραντ (1941-44)

 Ο Καρλ Μαρξ είχε πει πως η Ιστορία συμβαίνει ως τραγωδία και επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Αν και δεν είναι από τους φιλοσόφους που συμπαθώ ιδιαίτερα, οφείλω να υποκλιθώ στην ευστοχία των λόγων του! Γιατί, όταν ο Άνθρωπος δεν διδάσκεται από την Ιστορία, είναι καταδικασμένος να επαναλάβει τα λάθη του. Μόνο που, κάποιες φορές, οι ρόλοι του ως θύτη ή ως θύματος εναλλάσσονται. Το ίδιο και τα αισθήματα συμπάθειας για τα βάσανά του, και αποστροφής για τα πεπραγμένα του...

Μία σειρά ντοκιμαντέρ εποχής, παραγωγής του αμερικανικού στρατού, παρουσιάζει τις πιο σκληρές όψεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Έχω συγκεντρώσει τα επεισόδια εδώ:

https://costas-sci.blogspot.com/2016/01/second-world-war-american-style.html

(Ζητώ συγνώμη για την απουσία ελληνικών υποτίτλων.) Θα εστιάσω σε ένα από αυτά, το οποίο αφορά την επίθεση των Ναζί στη Σοβιετική Ένωση το 1941:



Προκαλούν αποτροπιασμό οι εικόνες των νεκρών παιδιών - και των άλλων άοπλων θυμάτων πολέμου - από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς. Και νιώθουμε αληθινή συμπάθεια μαζί με θαυμασμό για τους ηρωικούς κατοίκους του Λένινγκραντ, που άντεξαν τη φρικτή (θα έλεγα, κτηνώδη) ναζιστική πολιορκία χωρίς ποτέ να παραδώσουν την πόλη τους. Όσοι κατάφεραν να επιζήσουν από τους ανελέητους βομβαρδισμούς και το κρύο του χειμώνα (αφού καύσιμα δεν υπήρχαν λόγω του αποκλεισμού) χρειάστηκε να φάνε ακόμα και ποντίκια για να επιβιώσουν. Ήταν το «Μεσολόγγι» του εικοστού αιώνα... (Διαβάστε σχετικά)

Μετά από 80 χρόνια, η συμπάθεια και ο θαυμασμός που κάποτε νιώσαμε για τους Ρώσους έχουν δώσει τη θέση τους σε αισθήματα απέχθειας και οργής γι' αυτούς, καθώς τους βλέπουμε να διαπράττουν στην Ουκρανία εγκλήματα πολέμου ανάλογα με εκείνα που οι ίδιοι είχαν υποστεί από τους Ναζί. Το Κίεβο είναι ένα σύγχρονο "Λένινγκραντ". Και προκαλεί αίσθημα θλίψης να ακούς Έλληνες "χριστιανούς" να χειροκροτούν τις θηριωδίες στις οποίες έχουν επιδοθεί οι εισβολείς από την αρχή του πολέμου, όπως οι βομβαρδισμοί αμάχων, τα ναζιστικής σκληρότητας βασανιστήρια, και οι βιασμοί γυναικών.

Ναι, ο Μαρξ είχε δίκιο τελικά: κάποιες φορές η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Μόνο που, και η ίδια η φάρσα είναι δυνατό να κουβαλά τη δική της τραγικότητα...

Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2022

Η Νεβάδα δίνει ανάσα στην Αμερικανική Δημοκρατία!


Τη Νεβάδα τη γνώρισα μία και μοναδική φορά, σαν περαστικός. Ταξίδευα με ένα Van, φιλοξενούμενος της Ομάδας Ακουστικής στο Πανεπιστήμιο BYU της Γιούτα, με προορισμό το Άναχαϊμ της Καλιφόρνιας όπου η ομάδα θα συμμετείχε σε ένα συνέδριο.

Διασχίσαμε επί ώρες μία απέραντη έρημο γεμάτη θάμνους και ξερά λιθάρια, δίχως ίχνος νερού. Και ξάφνου μια όαση ξεπετάχτηκε μέσα στο πουθενά: η φαντασμαγορική πόλη του Λας Βέγκας με τα θρυλικά καζίνα της! Ξεπεζέψαμε στο Circus Circus. Όχι, φυσικά, για να παίξουμε αλλά για να φάμε. Αργά το απόγευμα συνεχίσαμε το ταξίδι για την Καλιφόρνια...

Τι σου είναι η μοίρα... Αυτή η άγονη πολιτεία, με τα λιθάρια και τους κάκτους, με δίχως νερό, προορισμός για χαρτοπαίκτες και ατέλειωτο μαρτύριο για περαστικούς, έμελλε τελικά να σώσει ό,τι είχε απομείνει από την αξιοπρέπεια της Αμερικανικής Δημοκρατίας μετά το πέρασμα ενός ημι-φασίστα προέδρου, εκλεκτού ενός άλλου, αληθινού φασίστα, ηγέτη της σημερινής θλιβερής Ρωσίας.

Η Νεβάδα αποκατέστησε τις ισορροπίες στην αμερικανική Γερουσία, διαψεύδοντας τις ελπίδες των Ρεπουμπλικάνων και του Ντόναλντ Τραμπ. Η Αμερική μπορεί να ελπίζει ακόμα...

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2022

Χριστόφορος Παπακαλιάτης: Ο ναρκισσισμός του σκηνοθέτη μπροστά στην κάμερα


Ξεκινώ με μια καθαρά προσωπική θέση: Σε μία κινηματογραφική παραγωγή ή μια τηλεοπτική σειρά, ο ηθοποιός είναι ηθοποιός και ο σκηνοθέτης είναι σκηνοθέτης. Με άλλα λόγια, θα πρέπει κάποιος να επιλέξει αν θα είναι μπροστά ή πίσω από την κάμερα, ως πρωταγωνιστής ή ως καθοδηγητής και γενικός κουμανταδόρος. Γιατί, αν επιλέξει και τους δύο ρόλους ταυτόχρονα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να ενδώσει στον πειρασμό της ναρκισσιστικής υπερ-προβολής της εικόνας του σε σχέση με το υπόλοιπο καστ. Και, αυτή η υδροκέφαλη ασυμμετρία, προϊόν συνδυασμού αυταρέσκειας και εξουσίας, θα είναι σίγουρα βλαπτική για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.

Αυτόν τον κίνδυνο τον έλαβε υπόψη ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ όταν σκηνοθέτησε το αριστούργημά του "Ordinary People" (1980). Έτσι, απέφυγε την παγίδα της ωραιοπαθούς αυτο-αναφορικότητας του σκηνοθέτη, διευθύνοντας την παραγωγή από το πίσω μέρος και μόνο της κάμερας.

Γράφω αυτές τις σκέψεις με αφορμή ένα video που κυκλοφόρησε πρόσφατα στο Διαδίκτυο, με θέμα μία "ερωτική σκηνή" από την τηλεοπτική σειρά "Maestro" (την οποία σειρά, ομολογώ, δεν παρακολουθώ). Η σκηνή περιγράφει μία ερωτική φαντασίωση, όχι ένα "πραγματικό" (βάσει του σεναρίου) γεγονός. Έτσι, θα μπορούσε να αποδοθεί παρεμφατικά - θα έλεγα, ιμπρεσιονιστικά - με χρήση ειδικών εφέ που να αναδεικνύουν την επιθυμία χωρίς να εστιάζουν με γεωμετρική λεπτομέρεια στον τρόπο.

Αντί τέτοιας, καθαρά καλλιτεχνικής επιλογής, ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης σκηνοθετεί τον εαυτό του σε μία κιτς παραλλαγή μιας φημισμένης ερωτικής σκηνής από το "Pretty Woman", σε εκδοχή "τσόντας" που - δήθεν - παράγει καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Έχοντας προφανώς στο μυαλό του την μέση εκπρόσωπο μίας μερίδας του τηλεοπτικού κοινού που αποτελεί target group για τους σπόνσορες της σειράς: την στερημένη μικρο-μεσοαστή που σιελορροεί στη θέα των επιμελώς εκτιθέμενων ακάλυπτων "προσόντων" του ναρκισσευόμενου ηθοποιού-σκηνοθέτη!

Δεν ξέρω αν "πήρε φωτιά το Τουίτερ" εξαιτίας της εν λόγω σκηνής, όπως μας βεβαιώνουν τα ηλεκτρονικά μέσα ιδιοκτησίας του καναλάρχη. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι, για μία ακόμα φορά ο Παπακαλιάτης χάνει το μέτρο. Όπως κάποτε που είχε την έμπνευση να παρομοιάσει μία πολυεθνική εταιρεία με το... Άουσβιτς! Όμως, ο εύκολος εντυπωσιασμός δεν παράγει πάντοτε Τέχνη...

Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2022

Νεκροταφείο συνειδήσεων...

Leningrad (1941 - 44)

Κάπου διάβασα, ως σχόλιο για πρόσφατες κτηνωδίες ενάντια σε άμαχους πληθυσμούς:

"Αυτά παθαίνει όποιος τα βάζει με τη Ρωσία!"

Και σκέφτηκα, κάνοντας ετεροχρονισμένους παραλληλισμούς:

"Αυτά παθαίνει όποιος τα βάζει με την Τουρκία",

όταν πολιορκούνταν το Μεσολόγγι και κατασφάζονταν η Χίος και τα Ψαρά...

"Αυτά παθαίνει όποιος τα βάζει με τη Γερμανία",

όταν καίγονταν τα Καλάβρυτα και το Δίστομο, όταν βομβαρδιζόταν η Βαρσοβία και πολιορκούνταν το Λένινγκραντ, όταν κάπνιζαν οι καμινάδες στο Άουσβιτς...

"Αυτά παθαίνει όποιος τα βάζει με τις ΗΠΑ",

όταν τα κτήνη του Πινοσέτ σώρευαν πτώματα στο στάδιο του Σαντιάγο...

Απέραντο νεκροταφείο συνειδήσεων τα social media. Χωρούν πολλή αρρώστια ακόμα...

Κ.

Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2022

Ο φαύλος κύκλος της αιώνιας εφηβείας μας...


Σε έναν κόσμο που αλλάζει τόσο γρήγορα, τόσο απρόβλεπτα, τόσο επικίνδυνα, νιώθουμε σαν τους έφηβους που, μετά τα χρόνια του μακάριου, σχεδόν αφελούς εφησυχασμού τους για τις "αυτονόητες" και "αδιαπραγμάτευτες" βεβαιότητες της ζωής, έρχονται κάποια στιγμή πρόσωπο με πρόσωπο με μία σκληρή πραγματικότητα για την οποία ελάχιστα ήταν προετοιμασμένοι.

Τώρα ξέρουμε πως αυτονόητες μακαριότητες δεν μπορούν να υπάρξουν αν, ως ανθρώπινη κοινότητα, δεν τις προασπίζουμε συνεχώς. Όπως με οδυνηρό τρόπο χρειάστηκε να μάθουμε το 1914, το 1939, το...

Όμως, κάποια στιγμή το μάθημα και πάλι θα το ξεχάσουμε, μέσα στον αυτοκαταστροφικό φαύλο κύκλο της αιώνιας εφηβείας μας...

------------------------------------------------

                                Αθέατα σύννεφα...

Τρελοί κι ανυποψίαστοι 
διαβήκαμε τους δρόμους του καιρού 
έφιπποι στης αθανασίας τ’ αλαζονικό μας 
το αυτονόητο, 
με έπαρση πολλή κατάματα 
τον ήλιο ατενίζοντας 
μες στο γαλάζιο, άνεφο ουρανό... 

Πώς δεν τα είδαμε που έρχονταν τα σύννεφα; 
Πώς δεν ακούσαμε τον κεραυνό από μακριά; 
Πώς δε μυρίσαμε στο χώμα τη βροχή; 

Τώρα μένω πια μάταια ν’ αναζητώ 
τ’ αυτάρεσκα χαμόγελα 
της σίγουρής μου αυθάδειας, 
τον κόσμο εκείνο το «μηδαμινό» 
που έλεγαν μου ανήκε, 
την πόρτα πάντα πρόθυμα 
χωρίς να με ρωτά 
ν’ ανοίγει σαν γυρνώ, 
τις μυρωδιές απ’ το φαΐ 
ποτέ που δεν ετοίμασα... 

Όμως, σα δείτε τα παιδιά 
μην τους χαλάτε τ’ όνειρο, 
της αυταπάτης το άλογο 
μην τ’ αγριεύετε 
τόσο ωραίο που μοιάζει το ταξίδι! 
Τρελά κι ανυποψίαστα 
αφήστε να διαβαίνουνε 
τους δρόμους του καιρού 
μες στα δικά τους τ’ αλαζονικά 
τα «αυτονόητα». 

Ώσπου να δουν τα σύννεφα, 
ν’ ακούσουν τη βροντή, 
την πρώτη να μυρίσουν τη βροχή 
κάποια στιγμή στο χώμα...

Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2022

Βρίσε, αν θέλεις, την Ελλάδα. Μόνο μην πεις κακή κουβέντα για τον Πούτιν!


Μπορείς να βρίζεις την Ελλάδα όσο θέλεις. Δεν κοστίζει τίποτα, άσε που σε κάνει και trendy στα social media... 

Ακόμα χυδαιότερα μπορείς να βρίζεις το πολιτικό της σύστημα που, επιδεικνύοντας τον αναγκαίο ρεαλισμό τον καιρό της χρεοκοπίας, επέλεξε το μη χείρον: να μας βάλει να στριμωχτούμε για λίγο, αντί να μας αφήσει να στηνόμαστε "υπερήφανα" σε ουρές κατοχικών συσσιτίων για ένα κομμάτι ψωμί. Αρκεί να μη δεχόμασταν ούτε ψίχουλο από τους λαούς και τους θεσμούς της μισητής Ευρώπης... 

Βρίσε επίσης το σύστημα, αν έτσι σου κάνει κέφι, επειδή τσακίστηκε να μας φέρει τα σιχαμένα και "ύποπτα" εμβόλια (προϊόντα κι αυτά των σκοτεινών μηχανισμών της σατανικής Δύσης), αντί να μας αφήσει να ψοφολογούμε μαζικά - κι εξίσου υπερήφανα - στις εντατικές των νοσοκομείων covid... 

Όμως... 

...μη διανοηθείς να πεις κακή κουβέντα για την "ειδική στρατιωτική επιχείρηση" (sic) της "καλής" και πάντα "αθώας" Ρωσίας! Κι αν τολμήσεις να αποκαλέσεις αιμοσταγή δικτάτορα τον πρώτο μαζικό εγκληματία αυτού του αιώνα, θα σου την πέσουν ακόμα και "ευαίσθητοι" διανοούμενοι και ρομαντικοί ποιητές, που γράφουν βαθυστόχαστες αναλύσεις για "ιστορικά δίκαια" κάπου ανάμεσα στη σφαγή της Μαριούπολης κι εκείνη της Μπούτσας... 

Όχι, δεν φταίνε, τελικά, τα social media. Αυτά είναι απλή απεικόνιση της συλλογικής συνειδησιακής μας κατάντιας. Αλλά κι ένας ιδανικός χώρος για διακίνηση "ιδεών" με το αζημίωτο. Γιατί, κάτι μου λέει (μην εξεγείρεσαι, βρε αδερφέ, μια απλή σκέψη εκφράζω!) ότι, εδώ και κάποια χρόνια, κάποιος εκεί πάνω "πλερώνει καλά" για αναθέματα και λιβανίσματα. Αναλόγως...

ΚΠ

Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου 2022

Τα καλοκαιρινά φώτα πριν το χειμωνιάτικο σκοτάδι...



Τα κτίρια ίσως πάψουν να φωτίζονται τον χειμώνα που θα 'ρθει. Μπορεί και τους επόμενους... 

(Οδός Προπυλαίων, κάτω απ' την Ακρόπολη)

Παρασκευή 2 Σεπτεμβρίου 2022

Nadezhda Simonyan : Μουσική κινηματογράφου

Όχι όσο γνωστή θα της άξιζε, η Nadezhda Simonyan (1922-1997) υπήρξε σημαντική σοβιετική συνθέτης μουσικής κινηματογράφου. Παραθέτω δύο χαρακτηριστικά δείγματα γραφής της από αντίστοιχες ταινίες. Προσέξτε ειδικά στην πρώτη ("Η Κυρία με το σκυλάκι", βασισμένη σε διήγημα του Αντόν Τσέχωφ) ένα πολύ διακριτό "άρωμα" Τσαϊκόφσκι!

The Lady with the Little Dog (1960)




The Green House (1969)


Τρίτη 23 Αυγούστου 2022

Λεμονοδάσος | Τηλεοπτική σειρά βασισμένη στο μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη

Εξαιρετική τηλεοπτική μεταφορά (1978) του "νεανικού αμαρτήματος" του Κοσμά Πολίτη, "Λεμονοδάσος". Η σκηνοθεσία είναι της Τώνιας Μαρκετάκη, ενώ η μουσική επιμέλεια είναι του Γιώργου Μούτσιου.

Δευτέρα 22 Αυγούστου 2022

Μια νύχτα στο Ζάππειο...

Zappion: The fountain and the Hall
Στο Ζάππειο. Εκεί που τις νύχτες κυκλοφορούν τρελοί και φαντάσματα. Το δύσκολο είναι ν' αποφασίσεις πού ανήκεις...

Δευτέρα 25 Ιουλίου 2022

Περί "ιδιορρυθμίας" και "κανονικότητας"...


Αν σου λένε ότι είσαι "ιδιόρρυθμος" και όχι "κανονικός", επειδή ακολουθείς αυτό που έχει ανάγκη ο εαυτός σου αντί να ετεροκαθορίζεσαι με βάση το "ρεύμα" που ορίζουν οι άλλοι, πες ένα "ευχαριστώ" : σου λένε την αλήθεια!

Ο ιδιόρρυθμος λειτουργεί με βάση τον ίδιο ρυθμό ("ί-δι-ος", δηλαδή "δικός του", "προσωπικός", όχι με την συνήθη σημασία "όμοιος" ). Με απλά λόγια, ο ιδιόρρυθμος ακολουθεί τον εαυτό του και όχι τις επιταγές (και τις συνταγές) των άλλων.

Από την άλλη, ο "κανονικός" είναι αυτό που λέει η λέξη: εκείνος που ακολουθεί προκαθορισμένους κανόνες. Τρώει ό,τι τρώνε (και τις ώρες που τρώνε) οι άλλοι, διασκεδάζει με τον τρόπο που διασκεδάζουν οι άλλοι, πηγαίνει διακοπές όποτε - και όπου - και όπως πηγαίνουν οι άλλοι, χρησιμοποιεί φράσεις-κλισέ που λένε οι άλλοι, σκέφτεται - πράττει - ακόμα και αναπνέει όπως οι άλλοι... Είναι ο άνθρωπος που αισθάνεται "ο εαυτός του" μόνο όταν τυγχάνει αποδοχής από το κοπάδι στο οποίο (συνειδητά ή ασυνείδητα) είναι ενταγμένος.

Συμπέρασμα: Αν σε χαρακτηρίσουν "ιδιόρρυθμο", να το θεωρήσεις ως φιλοφρόνηση. Ακόμα κι αν δεν το εννοούν έτσι...

Παρασκευή 22 Ιουλίου 2022

Πώς μία βόλτα στην Πλάκα δίνει απάντηση σε ένα επιστημονικό αίνιγμα!


Μετά από επίπονη έρευνα πολλών χρόνων, σήμερα κατόρθωσα επιτέλους να δώσω απάντηση σε ένα ερώτημα που απασχολεί ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα: Γιατί δεν έχουν εμφανιστεί ποτέ εξωγήινοι στη Γη.

Αν βρεθεί κάποιος να περπατά ανάμεσα σε ένα τεράστιο πλήθος στην Πλάκα, και είναι ο μόνος που μιλάει ελληνικά και ο μόνος που φοράει μάσκα, θα καταλάβει αμέσως πώς θα αισθανθεί ένας εξωγήινος αν ποτέ κάνει το λάθος να έρθει στη Γη!

Κορόιδο είναι να το τολμήσει;

Τετάρτη 20 Ιουλίου 2022

Bruno Walter: Ένας ευγενής τού πόντιουμ!

 Ο Bruno Walter υπήρξε από τις ευγενέστερες μορφές της γενιάς του στον χώρο της διεύθυνσης ορχήστρας, σε αντίθεση με τυραννικούς δικτάτορες του πόντιουμ όπως, λ.χ., ο Toscanini ή ο Klemperer. (Ο τελευταίος επέκρινε τον Walter για την ευγενική του μεταχείριση στους μουσικούς της ορχήστρας. Έλεγε μάλιστα χαριτολογώντας ότι, σε σύγκριση με τον Walter, εκείνος ήταν "απόλυτα ανήθικος"!)

Όμως, ας μη μας ξεγελά το ευγενικό ύφος του Walter, αφού υπήρξε τόσο τελειομανής και απαιτητικός ώστε συχνά εξαντλούσε τα όρια της αντοχής των μουσικών του μέχρι να πάρει το αποτέλεσμα που ήθελε!

Στο video βλέπουμε μία πρόβα της δεύτερης συμφωνίας του Brahms, καθώς και μία συνέντευξη του Walter στην αμερικανική τηλεόραση. Η λατρεία του για τον Wagner, τον Mozart και τον Mahler είναι κάτι περισσότερο από εμφανής!

Σάββατο 9 Ιουλίου 2022

Maurice Abravanel: Ένας μεγάλος «άγνωστος» μαέστρος!


 Στην Ελλάδα είναι σχετικά άγνωστος, αν και γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη (1903). Στην Αμερική θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους μαέστρους που εργάστηκαν στη χώρα εκείνη, ο άνθρωπος που κατ' ουσίαν δημιούργησε τη Συμφωνική της Γιούτα (Utah Symphony Orchestra). Ήταν η πρώτη αμερικανική ορχήστρα που, κάτω από τη δική του διεύθυνση, ηχογράφησε το σύνολο των 9 Συμφωνιών (συν το Adagio της 10ης) του Gustav Mahler. Και ομολογώ ότι αγαπώ τις ερμηνείες του στον Μάλερ περισσότερο από εκείνες, π.χ., του Leonard Bernstein!

Στο video που ακολουθεί παίρνουμε μία γεύση από τους ήχους της ορχήστρας του Maurice Abravanel (1903-1993). Το υπέροχο Adagietto από την Πέμπτη Συμφωνία του Μάλερ "ντύνει" μουσικά τις εικόνες των κυμάτων της θάλασσας του Νέου Πύργου, ενός (κάποτε) προσφυγικού χωριού στη Βόρεια Εύβοια...


«Τριστάνος και Ιζόλδη»: Όταν οι νότες λένε περισσότερα απ' όσα επιτρέπεται να πουν οι λέξεις...

Σε μία συνέντευξή του στην αμερικανική τηλεόραση, ο μεγάλος μαέστρος Bruno Walter μίλησε για τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε στην ανάπτυξή του ως μουσικού η όπερα "Τριστάνος και Ιζόλδη". (Να σημειώσουμε ότι, εκτός από θαυμαστής της μουσικής του Βάγκνερ, ο Walter υπήρξε και προσεκτικός μελετητής των εγχειριδίων του Βάγκνερ πάνω στη διεύθυνση ορχήστρας.) Όπως είπε, λοιπόν, στη συνέντευξη εκείνη ο Walter, είναι αδύνατο να διευθύνει σωστά τον "Τριστάνο" ένας μαέστρος που δεν είναι σε θέση να βιώσει αληθινό πάθος!

Πράγματι, ακόμα και το ορχηστρικό Πρελούδιο της όπερας είναι ένας ύμνος στο ερωτικό πάθος. Κάτι περισσότερο: μία ιμπρεσιονιστική μουσική απεικόνιση του πάθους, με τις διαδοχικές κλιμακώσεις και αποκλιμακώσεις της έντασης της ορχήστρας να δηλώνουν πολύ περισσότερα απ' όσα θα μπορούσε να περιγράψει ένα ποιητικό κείμενο ή ένας πίνακας ζωγραφικής!

Ακούμε εδώ το Πρελούδιο του "Τριστάνου" από έναν αληθινά "παθιασμένο" μαέστρο: τον Leonard Bernstein, που διευθύνει τη Συμφωνική της Βοστώνης. (Αν και, έχοντας ακούσει ολόκληρη την όπερα όπως την ηχογράφησε ο Bernstein στη Βαυαρία, έμεινα με την εντύπωση μίας άκρως ακαδημαϊκής προσέγγισης με απόλυτο σεβασμό στην παραμικρότερη λεπτομέρεια της παρτιτούρας. Με άλλα λόγια, ήταν η μετρημένη ερμηνεία ενός καθηγητή πανεπιστημίου, όχι η ανεξέλεγκτα αυθόρμητη ερμηνεία ενός ασυγκράτητου ρομαντικού!)


Τετάρτη 29 Ιουνίου 2022

Αμερικανική υποκρισία...


Αυτή είναι η λίστα των αμερικανικών πολιτειών που έσπευσαν να ενεργοποιήσουν νόμους για την "προστασία της ανθρώπινης ζωής" από τη στιγμή της σύλληψης:

Alabama
Arkansas
Idaho
Kentucky
Louisiana
Mississippi
Missouri
North Dakota
Oklahoma
South Dakota
Tennessee
Texas
Utah
Wyoming

Κουίζ: Σε πόσες από αυτές τις πολιτείες που κόπτονται για τη σωτηρία και τη διατήρηση της ζωής, ΔΕΝ εφαρμόζεται η θανατική ποινή;

Απάντηση: Μόνο στη North Dakota!

Τα σχόλια περιττεύουν...

Σάββατο 25 Ιουνίου 2022

Quo vadis, USA?


Ο (εικονιζόμενος) υπερ-συντηρητικός δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, Clarence Thomas, ζητά τώρα να επανεξεταστεί και το δικαίωμα στην αντισύλληψη! Προς το παρόν, οι υπόλοιποι συντηρητικοί συνάδελφοί του απλά "το σκέφτονται"...

Όταν αυτά συμβαίνουν στην κάποτε πιο φιλελεύθερη χώρα του κόσμου, το μέλλον της Δημοκρατίας φαντάζει ζοφερό. Και η απειλή κατά της Δημοκρατίας δεν προέρχεται, τελικά, από την Ανατολή: επωάζεται στο εσωτερικό του ίδιου του συστήματος. Είναι δυνατό, μάλιστα, να εμφανίζεται με συγκεκριμένο ονοματεπώνυμο και κορυφαία θεσμική ιδιότητα: Ντόναλντ Τραμπ!

Όμως, η Αμερική που με έκπληξη ανάμικτη με ανησυχία αντικρίζουμε σήμερα δεν είναι δημιούργημα του Τραμπ. Ο Τραμπ, αντίθετα, είναι δημιούργημα της σημερινής Αμερικής, όπως, π.χ., ο Χίτλερ υπήρξε δημιούργημα της Γερμανίας του '30. Κι αυτό είναι ακόμα πιο δυσοίωνο...

Ό,τι συμβαίνει τώρα στις ΗΠΑ αποτελεί ξεκάθαρη προειδοποίηση για ολόκληρο τον δημοκρατικό κόσμο, αφού αποδεικνύεται στην πράξη ότι ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός έχει τη δύναμη να επιβληθεί ως δεύτερο επίπεδο εξουσίας ακόμα και στη φιλελεύθερη Δύση, θέτοντας σε κίνδυνο τα πλέον θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Ευρώπη, άραγε, ακούει τις καμπάνες;

Παρασκευή 17 Ιουνίου 2022

Δηλαδή, τι το φοβερό είπε ο Μανώλης Μητσιάς;


Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου

 Άγριο μπούλινγκ - με υβριστικούς, μάλιστα, χαρακτηρισμούς - δέχθηκε από "προοδευτικούς" κύκλους ο γνωστός τραγουδιστής Μανώλης Μητσιάς, με αφορμή μια πρόσφατη τοποθέτησή του στο πλαίσιο τηλεοπτικής συνέντευξης:

"Δεν με πειράζει αν κάποιος είναι ομοφυλόφιλος, αρκεί να μην προκαλεί. Κάνε ό,τι θες στη ζωή, αλλά μην προκαλείς. Κανείς δεν πάει να εξετάσει το βράδυ με ποιον κοιμάται ο άλλος, ο καθένας έχει τη δική του ζωή και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, (αρκεί όμως) να μην προκαλείς."

Πέραν από αυτονόητες αντιδράσεις από γνωστές "κοινότητες" και αυτόκλητους διαδικτυακούς "εισαγγελείς", υπήρξαν καυστικά σχόλια ακόμα και σε συστημικά μέσα ενημέρωσης. Αναφέρω, ενδεικτικά, ένα μάλλον εμπαθές κείμενο του Δημήτρη Ρηγόπουλου στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, με τον ειρωνικό τίτλο "Έσχατες παραχωρήσεις". Σταχυολογώ μερικά αποσπάσματα:

Ο Μανώλης Μητσιάς έγινε κομιστής ενός καραμπινάτου ομοφοβικού κλισέ, που συχνά διατυπώνεται ελαφρά τη καρδία επειδή αυτός που το ξεστομίζει πιστεύει ακράδαντα ότι λέει κάτι πολύ υποστηρικτικό και φιλελεύθερο. Ενώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Το «δεν έχω κανένα πρόβλημα μαζί τους αρκεί να μην προκαλούν» είναι η επιτομή ενός, ας πούμε, καλοσυνάτου, κεκαλυμμένου ρατσισμού, που τις περισσότερες φορές εκφέρεται αφελώς με το επένδυμα μιας έσχατης παραχώρησης.

Αυτός που το διατυπώνει θεωρεί ενδόμυχα ότι έχει κάνει κάποιου είδους υπερφυσικό, επώδυνο, εσωτερικό συμβιβασμό: δεν τους φτύνουμε στον δρόμο, δεν χασκογελάμε μπροστά τους, δεν τους πλακώνουμε στο ξύλο, αλλά ας μας κάνουν τη χάρη, ας δείξουν ότι αναγνωρίζουν τη γενναιοδωρία μας και τουλάχιστον ας μην «προκαλούν».

Δηλαδή να μην αγκαλιάζονται μπροστά σ’ εμάς και στα παιδιά μας, να μην επιβάλλουν την ενοχλητική τους παρουσία, να μη θέλουν να παντρευτούν ή να υιοθετήσουν παιδιά. Να ζουν όπως ο «Αχιλλέας από το Κάιρο» του ομότεχνου Κώστα Τουρνά· κρυμμένοι, αθέατοι και ακίνδυνοι στα σκοτεινά υπόγεια της δεκαετίας του ’70.

Κανείς από τους πρόθυμους κριτές δεν μπήκε στον κόπο να εξετάσει αν η τοποθέτηση του Μητσιά αφορούσε αποκλειστικά και μόνο τους φέροντες ερωτικές ιδιαιτερότητες (συγνώμη αν ενοχλεί ο όρος, αλλά τον θεωρώ απολύτως δόκιμο) ή αφορούσε κάτι πολύ γενικότερο: την προάσπιση του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα για κάθε μορφή ερωτικής συμπεριφοράς! Γιατί, όταν αυτοθέλητα παραιτούμαστε από αυτό το δικαίωμα εκθέτοντας τις ερωτικές μας ανταλλαγές σε κοινή θέα, στρώνουμε το χαλί σε εκείνους που θα ήταν πρόθυμοι να μας το αμφισβητήσουν. Με άλλα λόγια, εκείνους που πιστεύουν ότι ο ιδιωτικός βίος είναι μάλλον παραχώρηση προς τον πολίτη, παρά κατοχυρωμένο, αδιαμφισβήτητο και αναφαίρετο δικαίωμά του!

Όχι για να υπερασπιστώ τον Μητσιά (δεν το έχει ανάγκη) αλλά για να συνεισφέρω μερικούς προβληματισμούς πάνω στο επίμαχο ζήτημα, παραθέτω ολόκληρο ένα άρθρο μου του 2015 στο ΒΗΜΑ:

------------------------------------------------

Σεξισμός και διαχείριση της διαφορετικότητας

Πάω πολλά χρόνια πίσω... Ένας συμφοιτητής και καλός φίλος από την παρέα τα «είχε φτιάξει» με μια κοπέλα μικρότερης ηλικίας. Καταπιεσμένοι κι οι δύο από τις συντηρητικές οικογένειές τους, βρήκαν έναν τρόπο να βγάλουν το άχτι τους στον γενικό συντηρητισμό της εποχής: Επέλεγαν τα δημόσια μέσα μεταφοράς ως τον πλέον δόκιμο χώρο για να εκφράσουν το «πάθος τους» με μακρόσυρτα φιλιά και περιπαθείς (στα όρια του επιτρεπτού) περιπτύξεις.

Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι, όπως ομολογούσε ο φίλος, απολάμβαναν και οι δύο τα ενοχλημένα βλέμματα των υπόλοιπων επιβατών. Θα έλεγε κανείς πως, με τον τρόπο τους, τιμωρούσαν την κοινωνία για την έλλειψη ανοχής απέναντι στη δημόσια έκθεση διαπροσωπικών καταστάσεων που, από τη φύση τους, θα έπρεπε – κατά την κοινωνία πάντα – να εκφράζονται με την δέουσα ιδιωτικότητα.

Σήμερα, τα όρια ανοχής έχουν διευρυνθεί σημαντικά. Τόσο ώστε η απροκάλυπτη εκδήλωση ερωτικών διαθέσεων σε κοινή θέα να μην είναι, πλέον, τρόπος αντίδρασης αλλά αποτέλεσμα ενσυνείδητης παραίτησης από το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα. Μια παραίτηση που γίνεται ελαφρά τη καρδία, βέβαια, με δεδομένη την ευκολία με την οποία ο σύγχρονος άνθρωπος ακυρώνει το περιβάλλον του στεγανοποιώντας επιλεκτικά τη συνείδησή του...

Μια νέα πρόκληση, όμως, έρχεται να θέσει και πάλι σε δοκιμασία την κοινωνική ανεκτικότητα απέναντι στην απο-ιδιωτικοποίηση των ερωτικών σχέσεων. Τούτη τη φορά, μάλιστα, ο πήχης στέκει ψηλότερα, αφού ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας καλείται να συμφιλιωθεί με την εικόνα ανοικτής έκφρασης ερωτικών αισθημάτων ανάμεσα σε ομόφυλα άτομα. Κάποιοι θα χαρακτήριζαν τον μη-δυνάμενο να συμφιλιωθεί ως απλά συντηρητικό. Πολλοί, εν τούτοις, θα έσπευδαν να του κολλήσουν μια ακόμα χειρότερη ετικέτα: αυτή του «ρατσιστή». Ή, εν προκειμένω, του «σεξιστή».

Στη χώρα μας υπάρχουν πλέον νόμοι που προστατεύουν και διασφαλίζουν το δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Θα έπρεπε, ίσως, να υπήρχαν και νόμοι που να προστατεύουν το δικαίωμα της ένστασης για τη διαχείριση της διαφορετικότητας από τους ίδιους τους φορείς της! Προϋπόθεση: Ο τρόπος έκφρασης της διαφωνίας να μην προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και να μην περιλαμβάνει ή υποκινεί συμπεριφορές που θα μπορούσαν αντικειμενικά να χαρακτηριστούν ως ρατσιστικές [1,2].

Αν το ζητούμενο για την κοινωνία είναι η αποκατάσταση της ισότητας και η δίκαιη κατανομή της ελευθερίας, τότε θα πρέπει να γίνει αποδεκτή από όλους η αμφίδρομη ισχύς ενός κοινωνικού δικαιώματος. Συγκεκριμένα, αν κάποιος διεκδικεί την απόλυτη ελευθερία στη δημόσια έκθεση προσωπικών του ιδιαιτεροτήτων, τότε και κάποιος άλλος μπορεί εξίσου να αξιώσει την ελευθερία στην έκφραση απαρέσκειας για συμπεριφορές προ των οποίων τίθεται και οι οποίες (για τους όποιους λόγους) τον ενοχλούν.

Για παράδειγμα, έχω δικαίωμα να αλλάξω θέση στο λεωφορείο αν πλάι μου τεκταίνεται κάτι που δεν είναι συμβατό με την προσωπική μου αισθητική, χωρίς καν να υποχρεούμαι να υποκριθώ, π.χ., ότι με ενοχλεί ο ήλιος ή ότι πρόκειται να κατέβω στην επόμενη στάση. Το ίδιο σε έναν κινηματογράφο, ακόμα και μέσα στο χώρο του Κοινοβουλίου! Όπως δικαιούμαι, εν γένει, να εκφράζω δημόσια τις αντιρρήσεις μου για μια κοινωνική συμπεριφορά με την οποία δεν συμφωνώ, αρκεί βέβαια να μην παραβιάζω τις αυτονόητες προϋποθέσεις σεβασμού της προσωπικότητας που τέθηκαν πιο πάνω.

Η (ρητορική ή έμπρακτη) ένστασή μου αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί ρατσιστική, αφού ο ρατσισμός αφορά χαρακτηριστικά τα οποία δεν είναι αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής εκείνου που τα φέρει. Και η δημόσια συμπεριφορά είναι θέμα επιλογής του καθενός μας!

Έτσι, όσο ηθικά και νομικά καταδικαστέα είναι η πράξη της εξύβρισης ενός ανθρώπου λόγω των σεξουαλικών του προσανατολισμών, άλλο τόσο καταδικαστέα (θα πρέπει να) είναι η άκριτη επικόλληση υβριστικών ετικετών όπως «ρατσιστής», «σεξιστής» ή «φασίστας» σε όποιον τολμά να εκφράζει με τη δέουσα ευπρέπεια την αντίθεσή του στον τρόπο προβολής των ερωτικών ιδιαιτεροτήτων από τους φορείς τους.

Προς αποφυγή τυχόν παρεξηγήσεων, τονίζω ότι η επίλυση ενός χρονίζοντος νομικού προβλήματος με άμεσες κοινωνικές συνέπειες είναι κάτι που ασφαλώς οφείλουμε όλοι να χαιρετίσουμε. Οι θριαμβολογίες, όμως, όπως και κάποιες άκομψες προκλήσεις εκ μέρους των δικαιωθέντων, αποδυναμώνουν τις προοπτικές καθολικής αποδοχής των θέσεών τους και, εν τέλει, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός ακόμα διχασμού στην κοινωνία.

Εκτός, βέβαια, αν η πρόκληση καθαυτή είναι το ζητούμενο, εν είδει τιμωρίας σε μια κοινωνία που δυσκολεύεται να αποδεχθεί και να ενσωματώσει κάποιες μορφές διαφορετικότητας. Κάτι σαν τα μάλλον συμπλεγματικά κίνητρα της ανώριμης συμπεριφοράς των φίλων των φοιτητικών χρόνων...

[1] Ρατσισμός: Εννοιολογική προσέγγιση μιας ετικέτας

[2] A conceptual approach to racism

ΤΟ ΒΗΜΑ

Παρασκευή 10 Ιουνίου 2022

"Βρέχει στη φτωχογειτονιά..."

 Τα απομεινάρια μίας ταβέρνας στον (κάποτε) προσφυγικό συνοικισμό στου Φιλοπάππου. Τον τόπο που ενέπνευσε το "Βρέχει στη φτωχογειτονιά" στη "Συνοικία το Όνειρο"...



Μικρές στιγμές σε μια μεγάλη πόλη

Στιγμιότυπα μιας πόλης... Γυρισμένο το 2012 στην περιοχή της Ακρόπολης. Κάποια πράγματα έχουν αλλάξει από τότε...

  

Κυριακή 5 Ιουνίου 2022

Μερικές επίκαιρες σκέψεις

Θεόδωρος Δηλιγιάννης

Μήπως, τελικά, υπήρξε κακός υπολογισμός στη σύνταξη της ομιλίας του Πρωθυπουργού στο αμερικανικό Κογκρέσο; Μήπως, για λόγους εσωτερικής πολιτικής, ειπώθηκαν ανοιχτά κάποια πράγματα που θα έπρεπε να είχαν συζητηθεί "κεκλεισμένων των θυρών" με την αμερικανική ηγεσία;

Το να καταγγέλλεται δημόσια από τον Π/Θ της Ελλάδας ότι η χώρα απειλείται από τους γείτονές της ενώ το μόνο που επιθυμεί είναι σχέσεις ειρήνης και καλής γειτονίας με αυτούς, είναι και θεμιτό και αναγκαίο!

Το να υποδεικνύει, όμως, δημόσια ο Π/Θ της Ελλάδας στις ΗΠΑ το πώς θα διαχειριστούν ζητήματα εξωτερικής τους πολιτικής - εν προκειμένω, σε ό,τι αφορά πωλήσεις "αμυντικού" υλικού σε τρίτη χώρα - συνιστά διπλωματικό σφάλμα, σε δύο επίπεδα:

Αφενός, τέτοιας μορφής υποδείξεις προς το Κοινοβούλιο μιας ισχυρής χώρας είναι πολιτικά άκομψες και σίγουρα αναποτελεσματικές (τα χειροκροτήματα που ακούστηκαν δεν πρέπει να μας ξεγελούν...). Αφετέρου - και αυτό είναι το πιο σοβαρό - δόθηκε "πάτημα" στον Ερντογάν (άλλο που δεν ήθελε!) να μιλά για μία "ευθέως εχθρική" ενέργεια της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία, και να υπερθεματίζει πλέον σε (προς το παρόν) ρητορικές προκλήσεις και πολεμικές απειλές.

Εκτός, βέβαια, αν η φράση "άλλο που δεν ήθελε" δεν αφορά μόνο τον Ερντογάν αλλά, ταυτόχρονα, και κάποια εσωκομματική αντιπολίτευση στην Ελλάδα, που επενδύει πολιτικά στην όξυνση των σχέσεων με την Τουρκία. Μήπως - λέω, μήπως - οι δημόσιες υποδείξεις του Π/Θ προς το Κογκρέσο των ΗΠΑ δεν ήταν, τελικά, διπλωματικό "ολίσθημα" αλλά στοχευμένη ενέργεια προς κατευνασμό υψηλών κομματικών στελεχών που, παραδοσιακά, επιδίδονται σε πλειοδοσίες "πατριωτισμού";

Ας είμαστε όλοι προσεκτικοί και σώφρονες τούτη τη στιγμή. Το φάντασμα του Θ. Δηλιγιάννη ίσως περιμένει ανυπόμονα να βγει στο φως από τα πιο σκοτεινά ντουλάπια της Ιστορίας μας. Και, τούτη τη φορά δεν θα μπορούμε να ισχυριστούμε πως "δεν γνωρίζαμε"!

ΚΠ

Η ιστορία μιας γυναικοκτονίας

 

Το επεισόδιο βασίζεται σε πραγματικό περιστατικό:


Δείτε επίσης: