Όταν πετούν οι γερανοί (1957)

Σκηνοθεσία:  Μιχαήλ Καλατόζοφ

Παίζουν:  Αλεξέι Μπατάλοφ, Τατιάνα Σαμοΐλοβα

Το Ηρώδειο

Ένας... "προφήτης" στην Ηλιούπολη!

 Αφίσα που αναγγέλλει προγραμματισμένη ημερίδα Γεωπολιτικής στην Ηλιούπολη.

Στην αναγγελία προσδίδει χαρακτήρα ανέκδοτου η φράση "Είσοδος ελεύθερη", αν ληφθεί υπόψη ότι κύριος ομιλητής στην εκδήλωση θα είναι ο καθηγητής Ιωάννης Μάζης. Δηλαδή, υπάρχουν ακόμα κάποιοι που θα πλήρωναν για να ακούσουν τον "σοφότερο" των αναλυτών γεωπολιτικής, κύριο Μάζη;

Θυμίζω (για κάποιους που ξεχνούν):

-  Λίγο πριν ξεκινήσει η εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, το 2022, έκανε λόγο για "παραμύθια" και "σκηνοθεσία" της Δύσης, βεβαιώνοντας ότι «η Ρωσία δεν έχει κανένα συμφέρον να επιτεθεί στην Ουκρανία».

- Λίγες μέρες μετά την ρωσική επίθεση, είπε περιχαρής ότι την είχε προβλέψει και ότι η εισβολή αιφνιδίασε «μόνο αυτούς που ήθελαν να αιφνιδιαστούν».  Όπως και το αμίμητο ότι, μέσα σε μία εβδομάδα τα ρωσικά στρατεύματα θα είχαν καταλάβει το Κίεβο χωρίς αντίσταση, αφού οι Ουκρανοί ήδη "υποδέχονταν τους Ρώσους με λουλούδια" ως ελευθερωτές!

Και όμως... Ο επιστήμων αυτός επιδίδεται ακόμα σε δημόσιες αναλύσεις, και υπάρχουν άνθρωποι που τον παίρνουν στα σοβαρά. Αν μη τι άλλο, δεν καλούνται να πληρώσουν εισιτήριο...

Πλατεία Συντάγματος

Το Καλλιμάρμαρο

Πόρτα

Υπερβάσεις

(Σ’ αυτούς που τολμούν ν’ ανακαλύπτουν)

Τον εαυτό σου αναζητάς 

μες από μικρές, καθημερινές 

υπερβάσεις... 

Μες από σκοτεινές ματιές 

που στάζουν αίμα 

πάνω απ’ της πόλης τα φώτα. 

Μες απ’ τους ήχους μυστικής καμπάνας 

που αγκαλιάζουν πένθιμα την πόλη 

σα νυχτώσει. 

Μες από μύρια μικρά ξεθαρρέματα 

καθένα τους θαρρείς που είναι 

το πρώτο και το τελευταίο. 

Μες από παιδικά παραμύθια 

σε μονοπάτια ώριμα ειπωμένα 

που οδηγούν σε γεύσεις πρωτόγνωρες. 

Μες από όρκους και υποσχέσεις 

με ειλικρίνεια που δόθηκαν 

μα ξέρεις δε θα τηρηθούν. 

Μες απ’ το σπαραγμό 

για ένα τέλος 

κανείς που δεν τολμά να δώσει. 

Μες απ’ τη θέα τού αύριο 

που όλο αδυνατίζει 

πίσω από τις ψευδαισθήσεις τού σήμερα... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

    Σχόλιο:

Η ζωή είναι μία διαρκής υπέρβαση όσων ως χθες φαινόταν αδύνατο (ή αδιανόητο) να υπερβούμε. Το τέλος των υπερβάσεων είναι τέλος της ίδιας της ζωής!

Η καμπάνα των στίχων, που οι ήχοι της "αγκαλιάζουν την πόλη" και μοιάζουν να έρχονται από παντού, ακούγεται κάθε ώρα πάνω από τ' Αναφιώτικα (βλ. photo). Απαραίτητο να έχει πέσει το σκοτάδι...

Υπέρβαση του Εγώ

Αυτός ο στυλογράφος ο ακριβός 

ήταν δικός μου: 

κοίτα στο πλάι το μονόγραμμα! 

Αυτό το σπίτι το ψηλό 

σε μένα ανήκε: 

μες στο συρτάρι είναι τα συμβόλαια! 

Αυτό το ποίημα το εξαίσιο 

εγώ το έγραψα: 

πρόσεξε τ’ όνομά μου στο εξώφυλλο! 

Αυτό το πλήθος το τεράστιο 

για μένα ζητωκραύγαζε: 

σώπα και άκουσε στο δίσκο τα συνθήματα! 

Αυτή τη δωρεά τη γενναιόδωρη 

εγώ την είχα κάνει: 

για δες στην πινακίδα τα χρυσά τα γράμματα! 

Αυτοί που κλαιν με σπαραγμό 

για μένα κλαίνε: 

διάβασε τ’ όνομά μου χαραγμένο στο σταυρό! 

... Όμως «εγώ» δεν είμαι πια Εγώ: 

Είμαι «εσύ», είμαι «εμείς», 

είμ’ ό,τι πέρασε και ό,τι θάρθει, 

το χθες μαζί και τ’ αύριο, 

το εδώ και το εκεί αγκαλιασμένα στο παντού, 

ψυχή του Σύμπαντος και όλων των Συμπάντων! 

Τώρα πια λεύτερος, 

καμία αιτιότητα κρυφή να μη με σκιάζει... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

    Σχόλιο:

Ο Αϊνστάιν είπε ότι ο κοσμικός χρόνος αρχίζει τη στιγμή της γέννησης του Σύμπαντος. Αν δεχθούμε ότι κάθε ανθρώπινο ον είναι ένα μικρό "σύμπαν" - αφού φέρει το DNA του μεγάλου Σύμπαντος - τότε μπορούμε να πούμε ότι ο προσωπικός χρόνος για κάθε άνθρωπο αρχίζει με τη γέννηση και τελειώνει με τον θάνατο. Ο θάνατος, δηλαδή, είναι η μετάβαση από το χρονικό στο άχρονο. Εκεί όπου παύει η διάκριση ανάμεσα σε παρελθόν και μέλλον, αφού καταργείται η κοσμική αιτιότητα¹ που διαχωρίζει το "πριν" από το "μετά". Μαζί με τον χρόνο χάνει το νόημά του και ο χώρος, καθώς εκλείπει κάθε φυσικό όριο που θα μπορούσε να διαχωρίσει το "εδώ" από το "εκεί".

Ο Δημήτρης Λιαντίνης, βασισμένος στον πλατωνικό Σωκράτη, δίδαξε ότι σκοπός της φιλοσοφίας είναι η μελέτη του θανάτου. Το μόνο που μπορεί να μελετήσει η φιλοσοφία, εν τούτοις, είναι ο στοχασμός του Ανθρώπου πάνω στον θάνατο. Γιατί, ένας γήινος νους δεν θα μπορούσε ποτέ να συλλάβει απόλυτα μία μεταφυσική συνθήκη που έχει εξ ορισμού καταργημένα τα ίδια τα δομικά στοιχεία της ανθρώπινης νόησης. Με άλλα λόγια, όσο και αν το προσπαθήσει, ο Άνθρωπος είναι αδύνατο να στοχαστεί έξω από το πλαίσιο που ορίζουν ο χώρος και ο χρόνος. Ακόμα κι ο ίδιος ο Αϊνστάιν δεν το κατόρθωσε (αν και λέγεται πως, σε κάποιο βαθμό, το προσέγγισε φιλοσοφικά καθώς πλησίαζε το τέλος)...

¹ Π.χ., ο δεύτερος θερμοδυναμικός νόμος, η διαστολή του σύμπαντος, η εξάπλωση της κβαντικής κυματοσυνάρτησης, κλπ. Δείτε ένα σχετικό άρθρο:

https://klik.gr/2024/07/08/anazitontas-to-noima-toy-choroy-kai-toy-chronoy/

Κουβαδάκι

Εντάξει, ό,τι πεις εσύ! 

Είμαι ο Πήτερ Παν ποτέ που δε μεγάλωσε. 

Δεν είμαι αρκούντως τολμηρός 

σαν είναι ν’ αναλάβω ευθύνες. 

Άφησα την πρωτοβουλία στο συνάδελφο 

και πήρε την προαγωγή. 

Φοβήθηκα να πάρω δάνειο για διακοπές 

ενώ, για δες ο γείτονας! 

Δεν υπερθεματίζω σε μαγκιές σαν οδηγώ 

ακόμα κι αν χυδαία προκαλούμαι. 

Το μόνο γιατρικό που μου χρειάζεται 

είναι να πάω να κλαψουρίσω στη μαμά μου. 

Κι άμα τολμήσω να αρθρώσω άποψη που διαφωνεί 

η λύση πάντα απλή: 

το κουβαδάκι μου και σ’ άλλη παραλία! 

Γι’ αυτή σου την πολύτιμη την τελευταία συμβουλή 

σκληρή μου φεμινίστρια, σ’ ευχαριστώ. 

Μια άλλη παραλία ανακάλυψα 

που εκεί πια δε φοβάμαι να φοβάμαι! 

Για σένα μόνο ανησυχώ: 

Άνθρωποι ψεύτες, φθονεροί 

λένε τα βράδια πως γυρνάς τις γειτονιές 

με κλάματα κι ολοφυρμούς γυρεύοντας συμπόνια 

για κάποιον άκαρδο που αναίτια δήθεν σ’ άφησε. 

Κι αναρωτιέμαι εσύ, τόσο περήφανη 

τέτοιες χυδαίες συκοφαντίες πώς ανέχεσαι. 

Όμως, ξέρω καλά: απαξιώνεις... 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

Ας ενημερώσει κάποιος και την ΕΥΔΑΠ για την λειψυδρία!

 Θα παραθέσω τα γεγονότα με ψυχρά περιγραφική διάθεση. Γιατί, αν αφήσω να κυριαρχήσει το συναίσθημα, φοβάμαι ότι θα παρεκτραπώ (και ύστερα θα το μετανιώσω)!

    * Βράδυ Δευτέρας 26/8/24: Σε έναν από τους τακτικούς βραδινούς περιπάτους μου, και καθώς είχα καιρό να πάω εκεί, βρέθηκα στο Γκάζι. Εκεί κοντά, στη Μεγάλου Αλεξάνδρου και στο σημείο όπου αυτή συναντά την Ιερά Οδό, βρίσκεται ο καλός θερινός κινηματογράφος «Λαΐς». Με καθαρά τυχοδιωκτική διάθεση είπα να πεταχτώ ως εκεί να δω τι έπαιζε, μήπως και...

Φτάνοντας στη Μεγάλου Αλεξάνδρου παρατήρησα ότι ο δρόμος είχε πλημμυρίσει από νερό, το οποίο μάλιστα δεν ήταν στάσιμο αλλά φαινόταν να ανανεώνεται συνεχώς. Ήταν προφανές ότι επρόκειτο για κάποια μεγάλη διαρροή (δεν είμαι σε θέση να πω αν ήταν πρόσφατη ή αν είχε προϋπάρξει για μέρες προτού η ασημαντότητά μου την εντοπίσει). Αναζήτησα την πηγή της διαρροής και είδα ότι το νερό προερχόταν από ένα παλιό κτίριο απέναντι από τον κινηματογράφο.

Με τα ανακλαστικά του «ξενέρωτου» ανθρώπου που βρίσκεται έξω από το πνεύμα της εποχής του, τηλεφώνησα από το κινητό μου στις βλάβες της ΕΥΔΑΠ. Με έβαλαν, ως είθισται, στην αναμονή, και για κάπου ένα τέταρτο της ώρας άκουγα όμορφα ηθικοπλαστικά μηνύματα για τη σωστή συμπεριφορά που οφείλουμε να επιδείξουμε ως πολίτες σε ό,τι αφορά την κατανάλωση του νερού, λόγω του φάσματος της λειψυδρίας που απειλεί (και πάλι) την Αθήνα. Κάτι σε στυλ «μπράβο Γιωργάκη που δεν σπατάλησες ούτε μία σταγόνα σήμερα»!

Όταν, τελικά, εμφανίστηκε στη γραμμή η εκπρόσωπος της εταιρείας, της ανέφερα το πρόβλημα και την ρώτησα, παρεμπιπτόντως, αν έχουν λάβει αναφορές και από άλλους πολίτες (τι διάολο, ολόκληρος κινηματογράφος βρίσκεται απέναντι, κόσμος μπαίνει - κόσμος βγαίνει!). Με έκπληξη (αν και δεν θα 'πρεπε) άκουσα ότι ουδείς άλλος το είχε αναφέρει. Σε κάθε περίπτωση, αφού έδωσα το όνομά μου - όπως μου ζητήθηκε - έλαβα τη διαβεβαίωση ότι το πρόβλημα θα αντιμετωπιζόταν «σύντομα»...

    * Βράδυ Τρίτης 27/8/24: Σίγουρος ότι είχα σώσει την πόλη - έστω προσωρινά - από τον εφιάλτη της λειψυδρίας, περπάτησα και πάλι ως τη Μεγάλου Αλεξάνδρου για να απολαύσω υπερήφανα τους καρπούς της υπευθυνότητάς μου ως πολίτη της Αθήνας. Αλλά φευ: ο δρόμος ήταν το ίδιο πλημμυρισμένος όπως την προηγούμενη νύχτα, και το νερό ανάβλυζε από το ίδιο σημείο με αμείωτη ένταση! Στον κινηματογράφο απέναντι όλα κυλούσαν ομαλά...

Κάλεσα πάλι την ΕΥΔΑΠ (με κάπως μικρότερη αναμονή αυτή τη φορά) και δεν έκρυψα την αγανάκτηση που με διακατείχε. Είπα ότι αδίκως σπαταλούν τα χρήματα των φορολογουμένων σε κοινωνικά μηνύματα στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις για το πόσο «πολύτιμο» είναι το νερό και πόσο ευσυνείδητοι είναι όσοι δεν το σπαταλούν, αφού ο πρώτος αποδέκτης του σχετικού διδακτισμού θα έπρεπε να είναι η ίδια η εταιρεία που το διαχειρίζεται! Με ύφος μάλλον μπλαζέ, η εκπρόσωπος μου εξήγησε ότι «υπάρχουν κι άλλες βλάβες στην πόλη, κύριε, εκτός από τη δική σας. Πού να τις προλάβουν όλες τα συνεργεία;» (σε ελεύθερη μετάφραση: λείπουν οι περισσότεροι σε άδειες, Αυγουστιάτικα). Επεσήμανα ότι δεν επρόκειτο για «δική μου βλάβη» αλλά για ζωτικής σημασίας πρόβλημα της πόλης! Για να λάβω, τελικά, μία ακόμα διαβεβαίωση: «Τέλος πάντων, ως τις 11μμ απόψε θα έχει διορθωθεί η βλάβη.»

Δεν μπήκα στον κόπο να πάω ξανά εκεί την επόμενη μέρα. Είπα στον εαυτό μου: «Δεν μπορεί, θα το 'χουν φτιάξει ως τώρα...»

    * Βράδυ Δευτέρας 2/9/24: Περνώ πάλι από την περιοχή. Η Μεγάλου Αλεξάνδρου πάντα πλημμυρισμένη, με το νερό να αναβλύζει από το ίδιο σημείο του παλιού κτιρίου. Το σκηνικό έμεινε αμετάβλητο σε όλες τις επόμενες - δεν μέτρησα πόσες - επισκέψεις μου...

    * Βράδυ Σαββάτου 14/9/24: Πήγα εκεί για νιοστή φορά (που λέμε στα μαθηματικά) και σκέφτηκα να κάνω κάτι που είχα αμελήσει τις προηγούμενες: να φωτογραφίσω τον νέο αυτό «ποταμό» της Αθήνας, με το όνομα του αρχαίου Μακεδόνα στρατηλάτη. Παραθέτω τις εικόνες πιο κάτω. Όσο για την ΕΥΔΑΠ, δεν της τηλεφώνησα ξανά. Δεν είχα λεφτά (και νεύρα) για πέταμα...

    * Βράδυ Παρασκευής 4/10/24: Παραθέτω νέες φωτογραφίες από αποψινή επίσκεψη στην περιοχή, προς σύγκριση με τις προηγούμενες:

    * Βράδυ Τετάρτης 9/10/24: Το νερό κυλά με μεγαλύτερη ορμή (ή τουλάχιστον έτσι μου φάνηκε). Δεν μπήκα καν στον κόπο να βγάλω άλλες φωτογραφίες... Ο θερινός κινηματογράφος έχει κλείσει πια, θα ξανανοίξει το επόμενο καλοκαίρι. Δεν ξέρω αν ως τότε θα ρέει ακόμα ο ποταμός στη Μεγάλου Αλεξάνδρου, ή αν θα έχει στερέψει το νερό. Για ολόκληρη την πόλη που έχουμε αφήσει να αιμορραγεί...

Κώστας Παπαχρήστου