Νυχτώνει (και πάλι) στου Φιλοπάππου...

Τα όρια της πολιτικής εκμετάλλευσης...

Γράφει ο Κώστας Παπαχρήστου

Μερικές επίκαιρες σκέψεις:

1. Τα μνημεία των νεκρών των πολέμων τιμούν τη μνήμη ανθρώπων που πρόσφεραν οικεία τη βουλήσει τις ζωές τους για την προάσπιση της ελευθερίας της πατρίδας τους. Δεν προορίζονται να τιμούν τη μνήμη ατυχών θυμάτων τραγικών συγκυριών, ακόμα και αν αυτές ήταν αποτέλεσμα εγκληματικών παραλείψεων εκ μέρους της Πολιτείας.

Ειδικά στην περίπτωση πολύνεκρων δυστυχημάτων, ο φυσικός χώρος για την έκφραση οδύνης και σεβασμού στη μνήμη των θυμάτων είναι ο ίδιος ο τόπος της τραγωδίας. Η αναγραφή ονομάτων έξω από το Κοινοβούλιο είναι πράξη πολιτικής υστεροβουλίας, όχι απόδοση τιμών σε νεκρούς, οι οποίοι με τον τρόπο αυτό καθίστανται ερήμην τους αντικείμενα ανίερης πολιτικής εκμετάλλευσης!

Αν, εν τούτοις, ανοίξουμε τον ασκό του Αιόλου αποδεχόμενοι τη μετατροπή μιας τραγωδίας σε πολιτική ευκαιρία, τι θα εμποδίσει τους οικείους θυμάτων άλλων πολύνεκρων τραγωδιών που συνέβησαν με κρατική ευθύνη, να διεκδικήσουν το ίδιο προνόμιο αναγραφής των ονομάτων των αγαπημένων τους στον χώρο ενός εθνικού μνημείου; Πόσα ονόματα νεκρών χωράει μία πλατεία;

2. Όπως ορθά επισημαίνεται από (ελάχιστα δημοφιλείς) δημοσιογραφικές πηγές, μία μαζική συγκέντρωση κοινωνικής διαμαρτυρίας που λαμβάνει χώρα μέσα σε πεπερασμένο χρονικό διάστημα και με σεβασμό στον περιβάλλοντα χώρο, είναι διαφορετική περίπτωση από μια αυθαίρετη κατάληψη δημόσιου χώρου, ειδικά μάλιστα αν αυτός φέρει ιδιαίτερο ηθικό και συμβολικό βάρος μη-επιδεχόμενο οποιαδήποτε νοθεία. Ακόμα περισσότερο, αν η κατάληψη οδηγεί σε προφανή αισθητικό ευτελισμό που προσβάλλει την ίδια την εικόνα της χώρας.

3. Λέγεται ότι θα απαγορευθούν δια νόμου οι αυθαίρετες καταλήψεις χώρων που ανήκουν σε εθνικά μνημεία, καθώς και οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στους χώρους αυτούς. Με το πρώτο συμφωνώ απόλυτα (όπως μάλιστα ακούω, συμφωνεί και η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων σε πρόσφατη δημοσκοπική έρευνα). Με το δεύτερο, εν τούτοις, διαφωνώ κάθετα! Δεν θα μπορούσα να κάνω αλλιώς, αν ήθελα να μείνω συνεπής με τον ίδιο μου τον εαυτό: Το καλοκαίρι του 2015 ήμουν κι εγώ ένας από τους χλευαζόμενους και κατασυκοφαντούμενους «μενουμευρώπηδες» κι «ευρωλιγούρηδες» που ένωναν τις αγωνίες τους για την τύχη της χώρας σε μαζικές συγκεντρώσεις στον «Άγνωστο Στρατιώτη».

Δεν ξέρω αν, τελικά, η χώρα σώθηκε, ή θα έρθουν τώρα να την «σώσουν» κάποιοι που εξακολουθούν να την ονειρεύονται να πέφτει στον γκρεμό. Και ιδιαίτερα κάποιες, παλιές και νεότερες...

Αντιμετωπίζοντας την απόρριψη

Θα πρέπει να αποφύγουμε την παγίδα της αυτοαξιολόγησης με κριτήριο την αποδοχή ή την απόρριψη από τους άλλους. Κάτι που μπορεί να συμβεί σε κάθε είδους επαφή, από τα social media ως τις ερωτικές σχέσεις...

Γράφει ο Κώστας Παπαχρήστου

Το πρωί, από συνήθεια ή από ένστικτο, ρίχνουμε μια ματιά στον καθρέφτη. Ίσως ελπίζοντας ότι θα αρέσουμε στον εαυτό μας λίγο περισσότερο από ό,τι την προηγούμενη μέρα, ή ίσως από φόβο ότι θα του αρέσουμε λιγότερο. Σε κάθε περίπτωση - και με την προϋπόθεση ότι ο καθρέφτης δεν είναι παραμορφωτικός - το γεωμετρικό είδωλο του εαυτού μας που βλέπουμε, αρεστό ή όχι, αντανακλά πιστά μια πραγματικότητα. Είναι μία εικόνα που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.

Κι εδώ εξαντλείται ο κατάλογος των αντικειμενικών κατόπτρων της καθημερινότητάς μας. Γιατί, όλοι οι υπόλοιποι "καθρέφτες" της ζωής μας είναι παραμορφωτικοί. Αφού, το είδωλο του εαυτού μας που μας επιστρέφουν περνά μέσα από υποκειμενικά ανθρώπινα φίλτρα. Είτε πρόκειται για τους λίγους ανθρώπους που έχουμε επιλέξει να βρίσκονται κοντά μας, είτε, ευρύτερα, για το υποσύνολο της κοινωνίας με το οποίο συσχετιζόμαστε.

Είχαμε γράψει παλιότερα [1] για τον κίνδυνο ψυχολογικής εξάρτησης από τις "επιδοκιμασίες" (τα περίφημα "Like") στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Το σύστημα των "επιδοκιμασιών" στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη ψυχολογία, αν κάποιος κάνει το λάθος να συνδέσει το αίσθημα της αυταξίας με τις ανταποκρίσεις των χρηστών στις αναρτήσεις του. Πολλοί χρήστες του Facebook βιώνουν αισθήματα αυτοαμφισβήτησης ή και απόρριψης από τον διαδικτυακό κοινωνικό τους χώρο, όταν μειώνεται (για τους όποιους λόγους) η συχνότητα των εισπραττόμενων τεκμηρίων επιδοκιμασίας. Συχνά, μάλιστα, διαδικτυακές "φιλίες" χαλούν εξαιτίας της συστηματικής αμέλειας στην παροχή των απεγνωσμένα επιζητούμενων ψυχολογικών επιβεβαιώσεων μέσω του παντοδύναμου κουμπιού! Ο μηχανισμός των “Like” μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη αρνητικής ψυχολογίας σε περίπτωση εθισμού και, τελικά, αποστέρησης της επιδοκιμασίας. Ας αποφύγουμε την παγίδα να διαμορφώσουμε αίσθημα αυταξίας με βάση τον αριθμό των επιδοκιμασιών που εισπράττουμε στα social media. Η αξία των λόγων και των σκέψεών μας δεν κρίνεται από τη δημοφιλία τους σε κάποιο υποσύνολο της κοινωνίας, αλλά από το βάθος της συνειδητότητας που αντιπροσωπεύουν και το μέγεθος της αλήθειας που εκφράζουν...

Οι προσωπικές σχέσεις αποτελούν ξεχωριστή και πολύ περισσότερο ευαίσθητη περίπτωση. Γιατί, αν ένα ηλεκτρονικό προφίλ μπορούμε εύκολα να το διαγράψουμε από τη λίστα των διαδικτυακών "φίλων", δεν είναι το ίδιο εύκολο να διαγράψουμε από τη συνείδησή μας πρόσωπα στα οποία έχουμε καταθέσει ένα (συχνά μεγάλο) μέρος από το συναισθηματικό δυναμικό μας. Κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις ερωτικές σχέσεις.

Κάποια στιγμή, η άλλη πλευρά αποφασίζει - για τους δικούς της λόγους - να φύγει από τη σχέση. Κι αυτό είναι δυνατό να το εισπράξουμε ως απόρριψη ή ως προδοσία, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες ψυχικές καταστάσεις που κυμαίνονται από αυτο-αμφισβήτηση και αυτο-οίκτο μέχρι έντονο αίσθημα θυμού, ακόμα και μίσους. Το διακύβευμα είναι διπλό: εκτός από το ότι χάνουμε μία ερωτική σχέση, κινδυνεύουμε να χάσουμε και τον ίδιο τον εαυτό μας!

Το αίσθημα της απόρριψης μπορεί να μας παρασύρει σε λανθασμένες θεωρήσεις, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τον άλλον:

1. Συναρτούμε το αίσθημα της αυταξίας μας με τις διακυμάνσεις της βούλησης ενός άλλου ανθρώπου. Έτσι, βιώνουμε αισθήματα αυτοεκτίμησης ή αυτοαπόρριψης, ανάλογα με το αν αυτός ο άλλος επιθυμεί να βρίσκεται με εμάς ή χωρίς εμάς. Με τον τρόπο αυτό γινόμαστε έρμαια των επιλογών ενός ξένου παράγοντα και, κυριολεκτικά, παύουμε να ανήκουμε στον εαυτό μας!

2. Στο αντίθετο άκρο, μετρούμε την αξία κάποιου με κριτήριο το αν μας επιθυμεί ή μας απορρίπτει: "Αφού έφυγε, αποδείχθηκε ότι δεν άξιζε να βρίσκεται στη ζωή μου!" Η θεώρηση αυτή κατά βάση ανάγει την άσκηση ελεύθερης βούλησης σε ηθικό ζήτημα, ενώ αξιολογεί τη φυγή ως παράπτωμα: "Οφείλεις να συνεχίσεις να θέλεις να βρίσκεσαι μαζί μου, αλλιώς είσαι ηθικά κατώτερος από εμένα που εξακολουθώ να σε θέλω!"

Όμως, τι αξία έχει να παραμένει κοντά μας, επειδή "έτσι πρέπει", κάποιος που δεν θα ήθελε να βρίσκεται εκεί; Μία έντιμη φυγή δεν είναι, άραγε, πιο αξιοπρεπής στάση απέναντί μας, σε σύγκριση με μία συμβατική και υποκριτική παραμονή;

Κλείνουμε το σημείωμα με ένα κριτικό (και, κατά μία έννοια, αναθεωρητικό) σχόλιο που αφορά τις λέξεις που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας επικοινωνία, οι οποίες, αν επιλεγούν με λάθος τρόπο, είναι δυνατό να δημιουργήσουν ή να ενισχύσουν αρνητικά συναισθήματα. Επανεξετάζοντας τις λέξεις που έχουμε ήδη χρησιμοποιήσει σε αυτό το κείμενο, διαπιστώνουμε ότι κάποια από αυτές θα μπορούσε να έχει αυτό ακριβώς το μη-επιθυμητό αποτέλεσμα...

Ερώτηση: Θα πρέπει να μιλάμε για "απόρριψη" όταν αναφερόμαστε σε πρόσωπα και όχι σε αντικείμενα ή ιδέες;

Καταρχάς, απορρίπτουμε (δηλαδή, πετάμε) ένα αντικείμενο όταν δεν το χρειαζόμαστε άλλο. Επίσης, απορρίπτουμε μία ιδέα με την οποία διαφωνούμε, ή μια πρόταση που μας γίνεται αλλά δεν μας ικανοποιεί.

Στην περίπτωση προσώπου, όμως, η χρήση της λέξης "απόρριψη" αντικειμενοποιεί το άτομο με τρόπο υποτιμητικό. Όταν ισχυριζόμαστε ότι κάποιος μας "απορρίπτει", είναι σαν να του αναγνωρίζουμε το δικαίωμα ή το προνόμιο να μας υποβιβάζει στην κατηγορία ενός αχρείαστου πράγματος. Και είμαστε εμείς οι ίδιοι, τελικά, που αδικούμε τον εαυτό μας περισσότερο απ' όσο μας "αδίκησε" κάποιος άλλος με τη φυγή του! (Βέβαια, πραγματική αδικία δεν υφίσταται εκ μέρους του, αφού αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ανθρώπου η επιλογή προσανατολισμού της βούλησής του.)

Εν κατακλείδι, κανείς δεν απορρίπτει κανέναν σε μία ερωτική σχέση. Οι άνθρωποι κυβερνώνται από τις βουλήσεις τους, κι αυτές είναι δυνατό να τους πηγαίνουν σε άλλες κατευθύνσεις όταν αλλάζει η φορά του ανέμου των επιθυμιών τους. Όταν, δηλαδή, ο ερωτικός προσανατολισμός έχει κάνει πια τον κύκλο του και, ενδεχομένως, ζητά να επενδύσει σε νέες εμπειρίες. Είναι (δυστυχώς, αν θέλετε) κανόνας της ζωής που θα πρέπει να τον αποδεχθούμε με πραγματισμό και δίχως αισθήματα θυμού, ηττοπάθειας ή αυτο-οίκτου.

Γιατί - κι αυτό είναι το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε - η φυγή ενός ερωτικού εταίρου αφορά τον ίδιο και μόνο, χωρίς να λέει κάτι για τη δική μας αξία. Και, αν το καλοεξετάσουμε, ούτε για τη δική του!

[1] https://www.tovima.gr/2016/03/09/opinions/i-tyrannia-twn-like/

Νυχτώνει στου Φιλοπάππου...

Καθώς πέφτει το σκοτάδι στου Φιλοπάππου, αρχίζουν να αχνοφαίνονται τα φώτα στις δυτικές συνοικίες και τον Πειραιά...

Στις Γειτονιές της Αθηνάς

Φιλμ μικρού μήκους, αρχικά γυρισμένο το 2011 και επανεπεξεργασμένο το 2025.

Πλατεία ανθρώπινου πόνου και πολιτικής εκμετάλλευσης

Πλατεία Συντάγματος. Εκεί που η ανθρώπινη τραγωδία γίνεται τροφή για πολιτικά κοράκια...

Μια άποψη για τον Μπραμς

Ο Mike ήταν συνάδελφος στη σχολή. Είχε τεράστια μουσική παιδεία (αν θυμάμαι καλά, είχε υπάρξει μέλος στη συμφωνική ορχήστρα και χορωδία του BBC, και μάλιστα είχε γνωρίσει από κοντά τον φοβερό Otto Klemperer!) και απολάμβανα πάντα τις συζητήσεις μαζί του για ζητήματα που αφορούσαν την κοινή μας αγάπη: την κλασική μουσική.

Κάποια μέρα η συζήτηση ήρθε στον Μπραμς. Κι εκεί ο Μάικ, με τυπικά βρετανικό σαρκαστικό χιούμορ, είπε το εξής αμίμητο για τον Γερμανό συνθέτη:

«Η ορχήστρα στα συμφωνικά έργα του Μπραμς δίνει την εντύπωση πως κάποιος ανακατεύει μία πηχτή σούπα (stirring a thick soup)!»

Όσο κι αν λατρεύω τον Μπραμς, δεν μπορώ να διαφωνήσω ζωηρά με εκείνη την ιστορική τοποθέτηση του Μάικ. Πράγματι, η ορχήστρα του Μπραμς αφήνει ενίοτε στον ακροατή την αίσθηση του «παχύρρευστου» κατά τη ροή της μουσικής. Κι αυτό το «ενίοτε» αφορά κυρίως την διαχείριση των εγχόρδων στις χαμηλές περιοχές τους (βιόλες, τσέλα, μπάσα), όπου η ενορχήστρωσή τους είναι συχνά ιδιαίτερα «πυκνή».

Τούτο δεν σημαίνει, βέβαια, ότι το παραγόμενο αισθητικό αποτέλεσμα είναι δυσάρεστο! Υπάρχουν μάλιστα στιγμές που ο ήχος είναι αληθινά συγκλονιστικός, όπως π.χ. προς το τέλος του αργού (2ου) μέρους της Δεύτερης Συμφωνίας. Και, παρεμπιπτόντως, ας μην ξεχνάμε ότι και ο Βάγκνερ, με μία παρόμοια αριστοτεχνική χρήση των εγχόρδων στις χαμηλές περιοχές, μας κάνει να αισθανόμαστε πως κολυμπάμε στα βάθη του Ρήνου στο ξεκίνημα του Götterdämmerung!

Παραθέτω την Δεύτερη Συμφωνία του Μπραμς, μία λυρική πορεία από τη μελαγχολία στη χαρά...

Η ποίηση της σιωπής...

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης λέει κάπου (τον παραφράζω λίγο) ότι η ποίηση είναι συχνά πιο σημαντική για όσα δεν λέει.

Γι' αυτό, αν συναντήσετε ποτέ αποσιωπητικά, μην τα προσπεράσετε βιαστικά σαν να είναι κενά περιεχομένου, μην τα περιφρονήσετε. Ίσως να λένε πολλά. Κι ίσως είναι αληθινή ποίηση!

(Photo: Cafe Melina στην Πλάκα)

Χαμένες Πατρίδες...

Χαμένες όλες οι πατρίδες σου, παππού... 

Αυτή με βιάση που άφησες 

κυνηγημένος σαν τ’ αγρίμι 

μες από άβατα βουνά διαβαίνοντας, 

μέρες συντηρημένος 

μ’ αυτά που έλεγες με τίποτα 

δεν τρώγονται ωμά, όποια η πείνα, 

με τη φρικτή ανάμνηση νωπή 

πατέρα κι αδελφής σφαγμένων 

απ’ τα χέρια πρώην αδελφών, 

με μόνη ελπίδα σωτηρίας 

την Ελλάδα που σε πρόδωσε 

(κι ας λες οι ξένοι που μας έβαλαν 

και μόνους μας αφήκαν 

πως ήταν οι εχθροί). 

Χαμένη είν’ κι αυτή 

εδώ που ήρθες κάποτε 

γυρεύοντας μια νέα ζωή, 

απ’ το πηγάδι πίνοντας 

το πρώτο σου γλυφό νερό 

που σου ‘δειξαν με περιφρόνηση, 

αποξηραίνοντας βάλτους ατέλειωτους 

να κάνεις λίγη γη να μείνεις, 

να καλλιεργήσεις... 

Κι ως άρχισ’ η ζωή τριγύρω σου 

δειλά ν’ ανθίζει πάλι, 

τα χώματά σου πάτησαν 

καινούργιοι εχθροί, 

πήραν το βιος που μόχθησες 

να θρέψουν άσπλαχνους ξένους στρατούς 

και σ’ άβατα βουνά ξανά σε στείλαν. 

Και σαν κι αυτοί νικήθηκαν 

καταμεσής στο δρόμο βρέθηκες 

σε διασταυρούμενα πυρά 

αδελφοκτόνας μάχης, 

ενός πολέμου ίσαμε σήμερα 

που ωραία και καλά κρατεί 

και τρώει τα παιδιά μας. 

Αφού η Ελλάδα γι’ άλλη μια φορά 

παππού σε πρόδωσε 

(κι από τον τάφο ας λες εσύ 

οι ξένοι που ζητούν τα δανεικά 

πάντα  οι εχθροί πως είναι). 

ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ

    Σχόλιο:

Η Ελλάδα από τη Μικρασιατική Καταστροφή ως τα Μνημόνια, μέσα - και πέρα - από την πορεία ζωής ενός πρόσφυγα που έζησε κάποτε στη Βόρεια Εύβοια. Το ποίημα είναι αφιερωμένο σε εκείνον, ως (μάταιο, ίσως) δίδαγμα για όλους εμάς που συνεχίζουμε να αλληλο-σπαρασσόμαστε...

Ευγνωμοσύνη...

Κι εκεί που λέγαμ' η ζωή μας στέρεψε, 

κι εκεί που ο ήλιος στέγνωσε 

τις δύο τελευταίες μας σταγόνες, 

ανάμεσα στις φυλλωσιές 

μες στο στενό δρομάκι 

μοναχική ξεπρόβαλε μια κρήνη. 

Κι ως ξεδιψάσαμε 

για μια στιγμή μονάχα κοιταχτήκαμε. 

Κι απρόθυμα πάλι κινήσαμε 

ψελλίζοντας, «ε και;»... 

ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ

    Σχόλιο:

Στην κλίμακα των ανθρώπινων ελαττωμάτων, τις δύο κορυφαίες θέσεις θεωρώ πως κατέχουν η αλαζονεία και η αγνωμοσύνη. Αν και η πρώτη φαντάζει πιο αποκρουστική, στην πραγματικότητα φέρει μία εγγενή τραγικότητα που, τελικά, την καθιστά ως και συμπαθητική! Ο αλαζόνας βιώνει πρόσκαιρα την πλανερή ευδαιμονία που χαρίζει η άγνοια της ειρωνείας του ανθρώπινου πεπρωμένου. Ως τη στιγμή της μοιραίας αποδόμησης του "Εγώ", όταν θα συνειδητοποιήσει με τρόπο οδυνηρό την ασημαντότητα της ύπαρξής του...

Η αγνωμοσύνη, από την άλλη, είναι μία ασυγχώρητη μικρότητα του ανθρώπου που από πεποίθηση (και όχι απλή αμηχανία) δεν αρθρώνει ποτέ τη λέξη "ευχαριστώ". Ακόμα και για την μεγαλύτερη ευεργεσία που του προσφέρεται...

Οι «φιλελέδες» (sic) που τολμούν να κρίνουν τη Ρωσία!

Μετά από Ρωσική "ανθρωπιστική" παρέμβαση σε μαιευτήριο της Μαριούπολης...

Έχω έναν καλό φίλο (όχι μόνο διαδικτυακό αλλά και "επί του πεδίου"), δεινό χειριστή της ελληνικής γλώσσας στην αυθεντική της εκδοχή. Για παράδειγμα, χρησιμοποιεί στη γραφή του τους παραδοσιακούς τόνους και τα πνεύματα της προ-μονοτονικής εποχής.

Ο φίλος αυτός υποστηρίζει με θρησκευτικό (κυριολεκτικά) ζήλο τις θέσεις της Ρωσίας και το "δικαίωμά της" να διεξάγει κατακτητικούς πολέμους, αν αυτό θεωρεί ότι υπαγορεύουν τα "ιστορικά δίκια" της.

Παράλληλα, ο φίλος (και δεν είναι ο μόνος) βαφτίζει συλλήβδην "φιλελέδες" (=νεοφιλελεύθερους) όσους τολμούν να αρθρώνουν λόγο κατά του ρωσικού ιμπεριαλισμού. Μάλιστα, ως καταληκτική  προτροπή προς τους άθλιους αυτούς χρησιμοποιεί την αρχαιοπρεπέστατη και αυθεντικά λόγια έκφραση "Οὔστ".

Καταρχάς - και για να είμαστε γραμματικώς εν τάξει - έχω την εντύπωση ότι η ορθή γραφή της λέξης "ουστ" είναι με δασεία αντί  ψιλής. Για παράδειγμα, λέμε "καθούστωση" (=βίαιη εκδίωξη) αντί "κατούστωση". Επίσης, "μεθούστωση" (=δίωξη εκ των υστέρων) αντί "μετούστωση". Κλπ.

Κατά δεύτερον (και επί προσωπικού), ως γνήσιος "φιλελές" - αφού ανησυχώ για τα δεδικασμένα που θα κληροδοτήσει στο διεθνές δίκαιο η αναθεωρητική πολεμική δράση της Ρωσίας, και τις συνέπειες που τυχόν θα υπάρξουν για τη χώρα μας - θα ήθελα να αφιερώσω, αναδρομικά, στον καλό φίλο ένα κείμενο του 2018, το οποίο τον δικαιώνει απόλυτα σε ό,τι αφορά την ακραιφνώς "φιλελέ" διαστροφή μου. Ακόμα και για το ευγενές και δικαιότατο "ουστ" (αλλά με δασεία)...

https://www.tovima.gr/2018/07/10/opinions/einai-ithikos-o-fileleytherismos/

Το Κοινοβούλιο (ή μήπως με "ύψιλον";)

Η ωραιότητα του κτιρίου προσπαθεί να αποκρύψει - όχι πάντα με επιτυχία - την ασχήμια του περιεχομένου...

Μητρόπολη της Αθήνας

Shostakovich: Συμφωνία No. 10, Op. 93

Με αφορμή την επέτειο του θανάτου του Dmitri Shostakovich (9-8-1975)...

Αν κάποιος πιστώσει τον Gustav Mahler εξ ολοκλήρου στον δέκατο ένατο αιώνα προκειμένου να κάνει χώρο για μεταγενέστερους σημαντικούς συνθέτες του εικοστού, τότε ο Dmitri Shostakovich (1906 – 1975) αναμφισβήτητα θα πρέπει να θεωρείται ως ο μεγαλύτερος συμφωνιστής του περασμένου αιώνα. Η Δέκατη Συμφωνία του (της οποίας το σκέρτσο υπαινίσσεται την βαρβαρότητα του σταλινικού καθεστώτος) αποτελεί το απόλυτο αριστούργημα του Σοβιετικού συνθέτη!

Επίδειξη φθηνού "ανθρωπισμού" ή απροκάλυπτος εγκωμιασμός εγκληματικής ενέργειας;

Έχει χαθεί τελείως το μέτρο. Και φοβάμαι ότι θα 'ρθει η μέρα που θα παρακαλάμε κάποιον εγχώριο Τραμπ ή Όρμπαν να έρθει να μας "σώσει"...

Σε άρθρο της στο "Athens Voice" με τίτλο "Στη θάλασσα, μαζί με τ’ άλλα τα παιδάκια", η δημοσιογράφος Άννα Δαμιανίδη γράφει το εξής απίστευτο για την "παράτυπη μετανάστρια" (sic) που πέταξε στη θάλασσα σαν σκουπίδι το νεκρό (δολοφονημένο??) παιδί της, προκειμένου εκείνη και τα άλλα παιδιά της να αποφύγουν μπλεξίματα με τις ελληνικές υπηρεσίες μετανάστευσης:

«Στη θάλασσα το πέταξε το παιδάκι της η μετανάστρια, δεν μου φαίνεται εμένα και τόσο τερατώδες. Στη θάλασσα απ’ όπου ίσως έφτασε κι αυτή με χίλιους κόπους. Στη θάλασσα με τα άλλα τα παιδάκια, ή θα μου πείτε ότι δεν ξέρουμε πως έχει η θάλασσα παιδάκια στον βυθό της, από τα ναυάγια με τους μετανάστες, από την Πύλο, όπου τόσοι άνθρωποι σκοτώθηκαν, από τις προσπάθειες να περάσουν στα νησιά. Στη θάλασσα που λέγαμε ότι ενώνει, τι ρομαντικά πράγματα έχουμε πει… Γιατί όχι στη θάλασσα δηλαδή; Γιατί να το δώσει στη γη που δεν τη θέλει; Η θάλασσα δεν ρωτά, αγκαλιάζει χωρίς κόπο, σε παίρνει, σε νανουρίζει. Μπορεί και να σε χρησιμοποιεί, αν καταφέρεις να απομακρυνθείς από τις ακτές, όπου θα σε βρουν, θα σε συλλάβουν, θα σε ανακρίνουν, θα σε φυλακίσουν, θα καταλήξεις σε κελί και θα ψάχνεις μετά τα παιδιά σου, που μπορεί να σε κρίνουν ανάξια να ξαναδείς, αυτοί που δεν σε βοήθησαν, δεν σε καθοδήγησαν (...). Αυτοί είναι οι κριτές σου.»

Ανατρίχιασα από τον καθηλωτικό λυρισμό της κ. Δαμιανίδη...

Όμως, ποια είναι αυτή η κυρία; Το όνομα κάτι μου έλεγε, και τελικά την ανακάλυψα σε ένα άρθρο μου του 2013 στο "Βήμα" [1]. Είχα τότε υπερασπιστεί δημόσια την Κική Δημουλά, την οποία η εν λόγω δημοσιογράφος είχε χαρακτηρίσει ως "ρατσίστρια" επειδή η ηλικιωμένη ποιήτρια τόλμησε να πει, σε μία συγκέντρωση αθηναϊκής γειτονιάς, ότι φοβόταν να κυκλοφορήσει μόνη στους δρόμους της Κυψέλης λόγω της αυξημένης εγκληματικότητας στην περιοχή, αποτέλεσμα της υπερσυγκέντρωσης (παράνομων, κυρίως - το προσθέτω εγώ) μεταναστών!

Αυτό που συνέβη στην Αμερική με τον Τραμπ ήταν μια προειδοποίηση και για την "ευαίσθητη" Ευρώπη. Ένα "καμπανάκι" που, φοβάμαι, δεν ακούσαμε. Όταν σημάνουν καμπάνες της Notre-Dame θα είναι ήδη πολύ αργά...

[1] https://www.tovima.gr/2013/05/08/opinions/i-ksenofobia-sto-mikroskopio-tis-koinis-logikis/

Το Μουσείο της Ακρόπολης

Πέτρος Παπασαραντόπουλος: Το ημερολόγιο του εφιάλτη που ζήσαμε (26 Ιουνίου - 5 Ιουλίου 2015)

«Η εβδομάδα που μεσολάβησε ανάμεσα στην εξαγγελία του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου 2015 και την υλοποίησή του ήταν, μακράν, η πλέον εφιαλτική που έχω ζήσει έως σήμερα. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο θεώρησα σκόπιμο να προσπαθήσω να ανασυνθέσω βιωματικά τα όσα διαδραματίστηκαν, με την ελπίδα, αλλά όχι και με τη βεβαιότητα, ότι δεν πρόκειται να συμβούν ξανά.»

Μια μαρτυρία για το πιο κρίσιμο επταήμερο της πρόσφατης ιστορίας μας, που θυμίζει τον ζόφο μιας εποχής που φαινόταν ότι η Ελλάδα θα καταστραφεί...

https://booksjournal.gr/gnomes/5484-to-imerologio-tou-efialti-pou-zisame-26-iouniou-5-iouliou-2015

Κτίριο στην Ακρόπολη

Ο Θάνος Αξαρλιάν και ο αξιοπρεπής πόνος της μάνας...

Μεταφέρω σημερινή ανάρτηση της Έλενας Ακρίτα στο Facebook:

Σαν σήμερα 14 Ιουλίου 1992, ο 20χρονος φοιτητής Θάνος Αξαρλιάν δολοφονήθηκε από την 17 Νοέμβρη στην συμβολή των οδών Καραγιώργη Σερβίας και Βουλής, σε απόπειρα κατά του τότε Υπουργού Οικονομικών, Γιάννη Παλαιοκρασσά.

Ήταν λέει «παράπλευρη απώλεια». 

Όχι για τη μάνα του. 

Η υπέροχη κυρία Σταυρούλα Αξαρλιάν δίνει ακόμα και σήμερα τον δικό της αγώνα, όχι μόνο για το δικό της παιδί, αλλά και για όλα τα θύματα της τρομοκρατίας. 

Η αγωνία της είναι να μην ξεχαστεί ο Θάνος της. 

Δεν θα ξεχαστεί. 

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, με σεβασμό θα τιμούμε τη μνήμη του!

Αφού επιδοκίμασα σημειολογικά την ανάρτηση, πρόσθεσα το εξής σχόλιο:

Πολύ σωστά μας θυμίσατε και το όνομα της μητέρας του, το οποίο - αν και δεν θα 'πρεπε - συνήθως ξεχνούμε. Βλέπετε, ο αξιοπρεπής πόνος δεν φτάνει εύκολα ως τα αυτιά μας...

Κάποια κυρία απάντησε στο σχόλιό μου μέσω ρητορικού, προφανώς, και μάλλον αιχμηρού ερωτήματος:

Ποιος είναι, κατά τη γνώμη σας, αξιοπρεπής και ποιος αναξιοπρεπής πόνος;

Και μου έδωσε την ευκαιρία να πω κάποια πράγματα που καιρό τα είχα μέσα μου:

Εκείνος που δεν τον ακούς μα τον "διαβάζεις" μόνο στα μάτια.... Εκείνος που δεν δίνεται βορά στην ευτέλεια του πλήθους... Που στο τέλος ίσως δεν θυμάσαι καν τ' όνομά του... Γι' αυτό είπα "εύγε" στην Έλενα Ακρίτα που μας θύμισε το όνομα της μητέρας. Ούτε κι εγώ το θυμόμουν...

Και, οι νοούντες νοήτωσαν...

Κ.Π.

Τάγματα Εφόδου στο Μοναστηράκι...

Τάγματα Εφόδου, πνευματικοί απόγονοι των Sturmabteilung (SA) και πιστοί στα κελεύσματα του Führer, βαδίζουν στην πόλη και παρατάσσονται συμβολικά στην Πλατεία Μοναστηρακίου απειλώντας τους επισκέπτες από το Ισραήλ να μην τολμήσουν να κάνουν την εμφάνισή τους στους αγνούς και αμόλυντους αθηναϊκούς δρόμους! Η εν γένει εικόνα κάτι μας θυμίζει από ένα πρόσφατο παρελθόν που θα θέλαμε να ξεχάσουμε...

Βύρωνος 16

Βύρωνος 16, Μακρυγιάννη. Το σπίτι της οικογένειας Μάτσα. Ο πατέρας δολοφονήθηκε στο Νταχάου. Τα παιδιά γλίτωσαν και επέζησαν χάρις στην καλοσύνη ιερόδουλων στο κέντρο της Αθήνας, ενώ κατά καιρούς κρύφτηκαν και στα προσφυγικά στον Ασύρματο. 

Πολύ αργότερα, ο Αρτέμης είπε: 

"Έπρεπε να παίξω καλά τον ρόλο του καταδότη για να κάνω τους ανθρώπους να μισήσουν τους καταδότες!"

Ο άνθρωπος που έκλαιγε έξω από την τράπεζα...

Επειδή η Ιστορία (σε αντίθεση με την κοινωνία) δεν είναι δυνατό να πάσχει από άνοια, η πιο πάνω εικόνα από τα Capital Controls του καλοκαιριού του 2015 δεν πρόκειται να ξεχαστεί ποτέ. Θα αποτελεί πάντα το απόλυτο παράδειγμα πολιτικού αμοραλισμού και πολιτικού κυνισμού!

Μια ανάλογη, θλιβερή σκηνή απελπισίας ηλικιωμένου ατόμου, που την έζησα προσωπικά τον Ιούλιο του 2015 σε αθηναϊκή τράπεζα, περιέγραψα επιγραμματικά το 2016 σε άρθρο στο Aixmi.gr :

--------------------------------

...Με στοιχειώνει ακόμα η θύμηση από το βουβό κλάμα ενός ανθρώπου προχωρημένης ηλικίας, που μάταια εκλιπαρούσε στην τράπεζα για λίγα μετρητά. «Πώς θα ζήσουμε;», ρωτούσε μάλλον ρητορικά τον ατσαλάκωτο με τη γραβάτα...

Θυμάμαι επίσης τον ναρκισσευόμενο μπον βιβέρ υπουργό σε μια τηλεοπτική συνέντευξή του το απόγευμα της μέρας του δημοψηφίσματος, να απαντά σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τους ηλικιωμένους που, μες στη ζέστη του καλοκαιριού, ξεροστάλιαζαν με τις ώρες έξω απ’ τις τράπεζες. Με υπεροψία και κυνισμό που θα έκαναν οποιονδήποτε (πλην θαυμαστών) να ανατριχιάσει, τους περιέγραψε περίπου ως αναλώσιμο είδος, κάτι σαν αναγκαίες παράπλευρες απώλειες στον αγώνα για «εθνική ανεξαρτησία»! Έτσι όπως εκείνος, τουλάχιστον, αντιλαμβανόταν τις έννοιες...

--------------------------------

Ολόκληρο το κείμενο, με βιώματα μιας εποχής που θέλουμε να ξεχάσουμε (αλλά τόσο οι παραμένοντες όσο και οι επανακάμψαντες στην πολιτική σκηνή ηθικοί αυτουργοί δεν μας το επιτρέπουν) θα το βρείτε αναδημοσιευμένο εδώ:

https://costaspap.blogspot.com/2016/07/capital-controls.html

Και, ένα κείμενο του 2019 με αναφορά στα γεγονότα του '15:

https://www.tovima.gr/2019/05/28/opinions/anamniseis-apo-ena-eklogiko-kioski/

Ζάππειο: Η πρώτη Ελληνική Ραδιοφωνία

Το πίσω μέρος του Ζαππείου. Εκεί λειτουργούσε η πρώτη Ελληνική Ραδιοφωνία πριν κατασκευαστεί το Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ στην Αγία Παρασκευή. Δεξιά, η υπόγεια είσοδος των ραδιοφωνικών στούντιο.

Made for each other (1939)

Στην Κέρκυρα χάθηκε η ντροπή...

1. Ναζιστική Γερμανία, 1937. Η επιγραφή αναφέρει:

"Juden sind hier unerwuenscht" (Jews not wanted here)

2. Κέρκυρα, 2025. Η επιγραφή αναφέρει... ουσιαστικά το ίδιο. Αντικαταστήστε μόνο το (υπονοούμενο) "Germany" με το (εννοούμενο) "Corfu".

Η λέξη "ντροπή" είναι λίγη, πολύ λίγη...

Photo album 2008 - 2024

Κατεβαίνοντας

Μην κατεβείς τη σκάλα βιαστικά! 

Κάθε σκαλί δεν είναι ίδιο μ’ όλα τ’ άλλα, 

δεν είν’ η ίδια πέτρα, το ίδιο μάρμαρο 

ίσως ούτε βαλμένο απ’ τον ίδιο εργάτη. 

Μπορεί κι από αλλού να ‘ναι φερμένο... 

Κάθε σκαλί είναι μια ιστορία που δε σου ‘μαθαν. 

Στάσου για λίγο κι αφουγκράσου την, 

υπάρχει κάτι και για σένα. 

Και το κατέβασμα μιας ταπεινής, 

μιας περιφρονημένης σκάλας 

δίχως περίσκεψη που την πατούν 

χιλιάδες πόδια ανυποψίαστα, 

που την κοιτούν αδιάφορα 

χιλιάδες μάτια νεκρωμένων συνειδήσεων 

- ποιος ξέρει; -  ίσως είν’ γι’ αυτούς 

που δίχως έπαρση κοιτάζουν τα σκαλιά 

ένα πολύτιμο ταξίδι αυτογνωσίας! 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

Gustav Mahler: Συμφωνία Αρ. 2, "της Αναστάσεως"

Συμφωνία της Αναστάσεως

(Στον Gustav Mahler)

Δοκίμασες ποτέ σου να πετάξεις; 

Πίσω την άβυσσο που ζεις ν’ αφήσεις 

σα μια μικρή, ασήμαντη κουκκίδα 

στης απεραντοσύνης μπρος 

το άγριο μεγαλείο; 

Κοίτα, σε καρτερούν τ’ αγριοπούλια! 

Συνοδοιπόρους άλλους μην προσμένεις, 

είσαι μόνος. 

Και σα νυχτώσει 

φτερά στο νου και στην καρδιά σου βάλε 

και στο γραμμόφωνο να παίζει 

της φοβερής της συμφωνίας το φινάλε. 

Και μες στους ήχους απογειώσου! 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

Δόξης εγκώμιον

Για δες, κόσμος μαζεύτηκε έξω απ’ το παλάτι! 

Στρατιώτες με πολύχρωμες στολές 

και μουσικές πολλές 

κι ο βασιλιάς ντυμένος στο μετάξι 

και οι κυρίες της Αυλής 

μες στα φανταχτερά τους τα φορέματα… 

Άκου το πλήθος που επευφημεί 

το δοξασμένο άρχοντα 

που νικητής εγύρισε από τη μάχη! 

Μα ξάφνου σβήνουν τα κεριά. 

Σκοτάδι πέφτει στη σκηνή 

κι οι θεατές σιγά-σιγά την αίθουσα αδειάζουν. 

Χάρτινο ήτανε το σκηνικό 

ζωγραφισμένο το παλάτι 

κι ο βασιλιάς ένας φτωχός και μέτριος θεατρίνος. 

Ψεύτικα τα μετάξια του 

ψεύτικες κι οι πολύχρωμες στολές και τα φορέματα. 

Από ορχήστρα ταπεινή η μουσική 

μα και το πλήθος που πριν λίγο ζητωκραύγαζε 

ήταν κι αυτό μια χορωδία… 

Μάταιες οι εφήμερες οι δόξες κι οι τιμές! 

Κρατούνε λίγο σαν το φως απ’ τα κεριά 

και χάνονται στο φύσημα του αέρα. 

Σα μια καντέντσα ορχήστρας σ’ ένα έργο τραγικό 

και σαν απόηχος φωνών στο τέλος μελοδράματος, 

όταν θα φεύγουνε κι οι τελευταίοι θεατές 

και τα χειροκροτήματα θα έχουνε πια σβήσει… 

(Ντίνος Πυργιώτης, ΝΑΥΑΓΗΜΑΤΑ)

A sea too far...

Charlie Chaplin: The Great Dictator (1940)

Τελεολογίες

Σε τελεολογίες μεταφυσικές 

αντίδοτο αναζητάς 

στη ματαιότητα της ύπαρξής σου. 

Βαδίζεις δίκαια σε κόσμο άδικο 

προσμένοντας ανταμοιβή 

μιας υπερκόσμιας δικαιοσύνης. 

Κι αυτό τον κόσμο τον κατώτερο 

με έργα υψηλά υπηρετείς, 

ν’ αφήσουν αποτύπωμα στην υστεροφημία. 

Μα έρχονται ώρες που 

της ματαιότητας το αντίδοτο 

φαντάζει μάταιο κι αυτό. 

 

Μ’ ένα χαμόγελο και δίχως δισταγμό 

τις αυταπάτες τότε χαιρετάς. 

Αυτές που δεν παντρεύτηκες για να σωθείς... 

Ντίνος Πυργιώτης, Μάρτιος 2025

Σχόλιο: 

Φιλοσοφικά μιλώντας, θα μπορούσαμε να διακρίνουμε μία αιτιοκρατική και μία τελεολογική ερμηνεία των φαινομένων.

Ως αιτιοκρατία χαρακτηρίζουμε την φιλοσοφική θεωρία σύμφωνα με την οποία το κάθε τι που συμβαίνει καθορίζεται απόλυτα από προηγούμενες αιτίες και δεν γίνεται κατά τρόπο τυχαίο. Αν ονομάσουμε Α το αίτιο και Β το αποτέλεσμα, τότε μπορούμε να πούμε ότι το Β συνέβη επειδή προηγήθηκε το Α. Δηλαδή, το αίτιο καθορίζει το αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με την τελεολογία, από την άλλη μεριά, τα πάντα στον κόσμο διέπονται από έναν σκοπό, προς εκπλήρωση του οποίου τείνουν. Δηλαδή, όλα τα φαινόμενα υπηρετούν μία προκαθορισμένη σκοπιμότητα. Έτσι, αν πάλι ονομάσουμε Α το αίτιο και Β το αποτέλεσμα, τότε λέμε ότι το Α συνέβη ώστε να επακολουθήσει το Β. Με άλλα λόγια, το αίτιο δικαιώνεται από το αποτέλεσμα.